Szpaler dzikich krzewów szybko staje się krainą szczęśliwości zwłaszcza dla ptaków. Rozrośnięte rośliny zapewniają skrzydlatym gościom bezpieczne zakwaterowanie i wyżywienie, a także ochronę przed deszczem, wiatrem i słońcem. Z takich udogodnień chętnie korzystają także owady oraz większe zwierzęta, np. wiewórki, jeże czy rzadko spotykane popielice i orzesznice. Jesienią liczne drobne owoce krzewów zwieszają się z gałęzi i są chętnie zjadane przez różne zwierzęta.

Swobodnie rosnące dzikie żywopłoty zajmują dosyć duże powierzchnie, ale za to doskonale wspomagają ochronę przyrody. Wielu owadom, ptakom i małym ssakom w znacznym stopniu zastępują naturalne siedliska, odbierane  im i niszczone przez dzisiejsze wielkopowierzchniowe uprawy rolne. W miastach europejskich od pewnego czasu zwiększa się liczebność dzikich zwierząt stale tu mieszkających. Na przykład niedawno w Hamburgu doliczono się ponad 160 gatunków gniazdujących ptaków i prawie 50 gatunków zadomowionych tu ssaków.

Wybierając krzewy do naszego dzikiego żywopłotu, warto zauważyć, że ptaki i inne zwierzęta potrafią korzystać także z gatunków obcych, sprowadzonych z innych regionów Europy czy świata. Oczywiście, przewaga jest po stronie roślin rodzimych. Obserwacje wykazały, że nasze miejscowe krzewy zapewniają pożywienie około 21 gatunkom ptaków, natomiast sprowadzone obce tylko czterem. 

Dodatkowym wyróżnikiem jest wielkość roślin. Nasze dzisiejsze ogrody są niezbyt rozległe. Cenne są więc nieduże krzewy pasujące do przeciętnego ogrodu. Wybór nie jest duży, dlatego warto je mieszać z gatunkami bardziej okazałymi. Niewielkie rozmiary osiągają m.in. karłowa kalina koralowa Viburnum opulus ‘Compactum’, wiciokrzew pospolity Lonicera xylosteum i czarny Lonicera nigra, aronia czerwona Aronia arbutifolia i czarna Aronia melanocarpa, a także niektóre dzikie gatunki róży. Pamiętajmy, że owoce róży i innych dzikich krzewów możemy wykorzystać w kuchni, a niektóre, np. świdośliwy, są smaczne także w stanie surowym.  

 

Owocujące krzewy do przydomowego ogrodu

Dzikie krzewy bardzo dobrze rosną w normalnej ziemi ogrodowej na stanowiskach słonecznych lub półcienistych. Powierzchnia dla tej grupy ma wymiary około 8x4 m. 

1. Kalina koralowa Viburnum opulus rodzi czerwone owoce, dobrze znane i lubiane przez wiele gatunków ptaków. Krzew osiąga wysokość i szerokość od 2 do 4 m.

2. Ligustr pospolity Ligustrum vulgare ma pachnące kwiaty wabiące pszczoły i czarne owoce chętnie zjadane przez ptaki.

3. Świdośliwa jajowata Amelanchier ovalis już w czerwcu kusi słodkimi owocami. Wyrasta na wysokość 2-3 m. Zdobi się w ładne barwy jesienne.

4. Berberys pospolity Berberis vulgaris rodzi kwaśne owoce lubiane przez ptaki, a także popularne w kuchni orientalnej. Ma wysokość 1-2 m.  

5. Róża dzika Rosa canina zapewnia doskonałe schronienie ptakom nie tylko w czasie gniazdowania. Rodzi też smakowite owoce. Rośnie na wysokość około 3 m. 

 

 

Niskie rośliny pod krzewami

Swobodnie rosnące krzewy bardzo często tracą liście w dolnych częściach pędów znacznie szybciej niż w przypadku żywopłotów formowanych. Dlatego dobrym pomysłem jest podsadzanie ich roślinami okrywowymi, jak np. przytulia Galium odoratum, jasnota gajowiec Lamium galeobdolon i jasnota plamista Lamium maculatum, albo mieszanką innych niskich półdzikich bylin. Przy odrobinie szczęścia rośliny utworzą pod krzewami bujną leśną obwódkę.

 

Polecane rośliny

1. Dziki żywopłot w upalne letnie dni staje się przytulnym cienistym zakątkiem. Na zielonym tle liści doskonale widoczne są czerwone jagody kaliny koralowej Viburnum opulus.

2. Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna jest lubiany zarówno przez owady, jak i ptaki. Osiągający wysokość 7 m krzew zapewnia skrzydlatym gościom pożywienie i ochronę. Głóg bardzo dobrze znosi cięcie.

3. Samiczka kosa wypatruje najlepszych dojrzałych owoców jarzębiny. Gorzkawe owocki jarzębu pospolitego Sorbus aucuparia smakują także szpakom, jemiołuszkom i wiewiórkom. Przemrożone doskonale nadają się na domowe przetwory i nalewki.

4. Jasnożółte jagody kaliny koralowej ‘Xantocarpum’ wzbogacają paletę barw owoców dzikich krzewów, ale ptaki wolą jagody czerwone.