Borówka wysoka rodzi smaczne i wartościowe owoce, dlatego często gości w naszych ogrodach i na działkach. Głównym problemem w jej uprawie jest zapewnienie bardzo kwaśnego podłoża. Na rynek polski wkracza jednak powoli roślina, która zwalnia nas z obowiązku zakwaszania podłoża.

Świdośliwa Amelanchier należy do rodziny różowatych Rosaceae i jest bliską krewną jabłoni, gruszy i głogu. Nazwa łacińska pochodzi z francuskiego „amelanche”, czyli małe jabłko. Polska nazwa jest myląca, bo owoce bardziej przypominają jagody niż śliwki. Czasami spotkamy się z błędnymi określeniami „borówka kanadyjska” lub „słodka aronia”. Do rodzaju Amelanchier zalicza się ok. 25 gatunków.

 

Odmiany świdośliwy spotykane w Polsce

W Polsce najczęściej spotkamy świdośliwę olcholistną Amelanchier alnifolia i kanadyjską Amelanchier canadensis. Zwykle trudno ustalić tożsamość egzemplarza, bo gatunki są bardzo do siebie podobne i często tworzą się między nimi mieszańce. Świdośliwa przyjmuje formę smukłego krzewu lub małego drzewka, dorasta zwykle do 2-3 m.

Z czasem tworzy liczne odrosty korzeniowe. Liście są jajowate, długości 5 cm, przeważnie drobno ząbkowane na brzegach. Pięknie przebarwiają się jesienią na żółto i czerwono. Kora na młodych pędach jest czerwonobrązowa, a na starszych gładka i szara. Białe ozdobne kwiaty zebrane w kwiatostany pojawiają się od początku do połowy maja.

Roślina jest samopylna. Kwiaty dobrze znoszą przymrozki do -5°C. Po zapyleniu zawiązują się owoce podobne do borówek. Są ciemnofioletowe, zebrane w grona, pokryte silnym nalotem woskowym. Są soczyste i bardzo smaczne, z kilkoma nasionami w środku. Zależnie od pogody dojrzewają od połowy czerwca do połowy lipca. Można je spożywać zarówno na surowo, jak i przetwarzać na dżemy, soki, nalewki i konfitury.

 

 

Poza smakiem nieocenione są ich wartości zdrowotne. Zawierają znaczne ilości antocyjanów, będących silnymi przeciwutleniaczami, dużo witamin z grupy B oraz C, pektyn, kwasów organicznych oraz karotenu. Owoce zbiera się 1-2 razy w sezonie, gdyż równomiernie dojrzewają. Zawiązują się na pędach dwuletnich i starszych.

W przeciwieństwie do borówki, świdośliwa nie ma wygórowanych wymagań co do gleby. Urośnie prawie na każdej, z wyjątkiem podmokłej oraz bardzo piaszczystej i suchej. Starsze okazy są odporne na niedobór wody, młodsze trzeba regularnie nawadniać, zwłaszcza w pierwszym roku po posadzeniu. Stanowisko powinno być słoneczne lub półcieniste, eksponowane, aby zapewnić dobrą cyrkulację. Rośliny sadzimy w rozstawie 1 m w rzędzie oraz 3-4 m między rzędami. Świdośliwa jest odporna na mróz, znosi spadki temperatury do -40°C. Świetnie radzi sobie w miejscach, w których inne krzewy lub drzewa owocowe nie są w stanie przetrwać zimy.

 

Zaraza ogniowa świdośliwy

Świdośliwę rzadko atakują choroby i szkodniki, ale nieraz musi się zmierzyć ze zwójkami, przędziorkami, kwieciakami, rdzą czy brunatną plamistością. Nigdy jednak nie wyrządzają jej większych szkód i nie obniżają znacząco plonu. Z powodu przynależności do rodziny różowatych potencjalnym zagrożeniem dla rośliny jest zaraza ogniowa. Porażony krzew należy wykopać i spalić.

 

Rozmnażanie świdośliwy

Aby samemu uzyskać świdośliwę, możemy wysiać nasiona z dojrzałych owoców, jednak otrzymane egzemplarze będą bardzo zróżnicowane pod względem pokroju, plenności i jakości owoców. Lepiej rozmnożyć świdośliwę przez oddzielenie odrostów korzeniowych wiosną. Możemy również pobrać sadzonki zielne i półzdrewniałe, a także wykorzystać odkłady. Czasami w handlu dostępne są egzemplarze szczepione na podkładkach z irgi Cotoneaster, ale zwykle oferowane są rośliny na własnych korzeniach.