Dla właścicieli ogrodów, którzy lubią krzewy kształtowane za pomocą nożyc, nadeszły trudne czasy. W niebezpieczeństwie znalazł się bukszpan – roślina znakomicie tolerująca cięcia formujące, od dawna poddawana takim zabiegom. Zagraża mu grzyb, który bardzo uaktywnił się w ostatnich latach.

Na szczęście są krzewy, które z powodzeniem mogą zastąpić bukszpan. Spośród krzewów iglastych do cięcia doskonale nadaje się cis Taxus. Rośnie on powoli, dobrze się rozkrzewia i ma nieduże, delikatne igły. Z pewnej odległości formowany okaz zadziwia gładką, jednolitą kolorystycznie powłoką. Cis jest iglakiem wyjątkowym, gdyż znosi cięcie równie dobrze jak bukszpan i wypuszcza nowe pędy nawet na starszych, grubych gałęziach.

Obumieranie pędów bukszpanu

W niektórych latach, zwłaszcza po długich okresach deszczowych, bukszpany atakuje choroba zamierania pędów, wywoływana przez grzyb Cylindrocladium. Najpierw na liściach zaatakowanego krzewu pojawiają się ciemnobrązowe plamki i ciemne prążki na pędach. Porażone liście opadają w ciągu kilku dni.

Najbardziej narażone na atak grzyba są powoli rosnące odmiany ‘Suffruticosa’ i ‘Blauer Heinz’. Spryskiwanie środkami grzybobójczymi jest nieskuteczne. Zainfekowane pędy należy wycinać i dokładnie usuwać opadłe liście. Niebezpieczeństwo porażenia rośnie, gdy liście są mokre dłużej niż 5 godzin. Grzyb nie lubi temperatury powyżej 33°C. Miejmy więc nadzieję, że tegoroczne gorące lato przyhamowało jego ekspansję.

Przycinanie pędów jest konieczne w przypadku cyprysika Chamaecyparis i żywotnika Thuja, ponieważ okazy zaniedbane, rosnące przez kilka lat bez cięcia formującego, mogą już nigdy nie odzyskać dawnych efektownych sylwetek. Ładnie strzyżone cyprysiki i żywotniki przez wiele lat będą zdobić nasze ogrody, jeżeli tylko nie zapomnimy o używaniu nożycsekatorów.

Jeśli nie bukszpan, to może ligustr?

Ligustr ma wiele gatunkówodmian które można poddawać cięciom. Najmniej atrakcyjny jest nasz rodzimy ligustr pospolity Ligustrum vulgare, który w zimie zrzuca większość liści, natomiast jego odmiana Ligustrum vulgareAtrovirens’ traci stare liście przeważnie dopiero na wiosnę, gdy pojawiają się nowe pędy. Ta cecha powoduje, że krzew jest chętnie wykorzystywany jako roślina żywopłotowa i na zielone rzeźby. Ligustr kalifornijski (jajolistny) Ligustrum ovalifolium ma dosyć duże liście, większe niż ligustr zwyczajny, dlatego jego okazom bardzo trudno nadać delikatne kontury.

Ozdobą ogrodu może być jego żółtolistna forma ‘Aureum’ , gdyż kolorowe liście przynajmniej częściowo przesłaniają braki w sylwetce formowanego krzewu. Pochodzący z południowozachodnich Chin kulisty ligustr Ligustrum delavayanum jest często sprzedawany jako roślina w pojemniku, gdyż ten delikatny gatunek jest wrażliwszy na przemarzanie niż jego europejski krewniak. Krzew rośnie dosyć wolno, rozkrzewia się dosyć mocno i ma liście najmniejsze ze wszystkich gatunków ligustra. Jest więc rośliną świetnie nadającą się do cięcia. Starannie, z wprawą i wyczuciem ukształtowane zielone kule na wysokich pniach na pewno będą piękną ozdobą tarasu, placyków czy ścieżek.

 

Sylwetki innych krzewów, idealnie nadających się do formowania

 

Cis: bogactwo kształtów

Cis Taxus rośnie wolno, ale ma gęsty pokrój. Wśród krzewów iglastych wyróżnia się wyjątkową wytrzymałością na cięcie. Po skróceniu nawet grube gałęzie wypuszczają nowe pędy. Dlatego okazom cisu można nadawać dowolną formę: od ogromnych figur do kosztownych bonsai

Cyprysik: mnóstwo kolorów

Gatunki i odmiany cyprysika charakteryzują się rozmaitością barw, wzbogacających ich walory dekoracyjne. Igły-łuski krzewów mogą być żółte, szaroniebieskie lub zielone. Należy pamiętać, że nagie zdrewniałe gałęzie po mocnym cięciu nie wypuszczą nowych pędów

Trzmielina: trochę krągłości

Liczne odmiany trzmieliny pnącej Euonymus fortunei są najczęściej roślinami wiecznie zielonymi, mają dekoracyjne liście i z łatwością wspinają się po niemal każdej podporze. Za pomocą starannego przycinania trzmielinia może nabrać kształt małego kulistego krzewu

  

Przycinanie trzmielina (zdj.: Fotolia.com)

Ligustr: wspaniałe możliwości

Na pierwszy rzut oka ligustr niewiele różni się od bukszpanu. Mocny, witalny krzew w niezbyt mroźne zimy utrzymuje większość liści. Wyróżnia się niezwykłą odpornością na przycinanie pędów. Znakomicie nadaje się na starannie formowane żywopłoty, drzewka wysokopienne o kulistej koronie, a także na większe zielone rzeźby

Suchodrzew: małe figury

Zawsze zielony suchodrzew lśniący Lonicera nitida ma zwarty rozrost i świetnie nadaje się do formowania w małe figury. W porównaniu z bukszpanem krzew ma inaczej ukształtowane ulistnienie. Drobne listki wyrastają na pędzie w symetrycznie ułożonych parach