Zasilanie polega na dostarczeniu roślinom brakujących lub niedostępnych składników mineralnych potrzebnych do wytworzenia liści, pędów, korzeni, kwiatów i owoców. Dobrze odżywione rośliny będą przez cały sezon zdobiły ogród, balkon lub mieszkanie, a uzyskane plony (owoce, warzywa, zioła) będą zdrowe i smaczne. Nawożenie to zabieg przynoszący wiele korzyści, pod warunkiem że zostanie spełnionych kilka podstawowych zasad.

Nawozy mineralne to różnego rodzaju sole rozpuszczalne w wodzie. Ponieważ zbyt duże stężenie soli w glebie jest dla roślin szkodliwe (powoduje uszkodzenie korzeni), musimy pamiętać o tym, że zbyt częste nawożenie jest o wiele bardziej niebezpieczne niż jego brak.

Do zasilania roślin możemy wykorzystać nawozy wieloskładnikowe uniwersalne – przeznaczone dla wszystkich roślin lub dedykowane poszczególnym grupom roślin (np. dla róż, roślin wrzosowatych, do trawników, roślin balkonowych itp.). Tak naprawdę oba rodzaje nawozów zawierają te same makro- i mikroelementy, ale w nieco zmienionych ilościach, proporcjach i pod inną postacią, dostosowanych do specyficznych wymagań roślin w przypadku nawozów dedykowanych.

Stosowanie nawozów jednoskładnikowych jest trudniejsze, wymaga bowiem przeprowadzenia analizy gleby i dlatego tego rodzaju produkty są rzadziej oferowane dla amatorów.

Składniki potrzebne roślinom

Kondycja naszych roślin zależy od składników odżywczych zawartych w podłożu. Aby gatunki prawidłowo rosły, kwitły i owocowały, potrzebują szeregu makro- i mikroelementów.

Makroelementy to składniki pobierane w dużych ilościach, stanowią ponad 1% suchej masy roślin, zaliczamy do nich: azot (N), fosfor (P), potas (K), magnez (Mg) i wapń (Ca).

Udział mikroelementów jest znacznie mniejszy, ale składniki te są niezbędne do budowy i funkcjonowania roślin. Do najważniejszych należą: żelazo (Fe), mangan (M), molibden (Mo), bor (B), cynk (Zn), siarka (S) i miedź (Cu).

Jeśli podłoże, w którym uprawiamy rośliny, zawiera wystarczającą ilość wszystkich składników odżywczych, zasilanie jest zbędne, a czasem nawet niewskazane – rośliny i tak pobiorą tylko tyle danego składnika, ile w danej chwili potrzebują. Regularnego zasilania wymagają często przycinane drzewa i krzewy, zwłaszcza prowadzone w postaci formowanych żywopłotów, oraz corocznie nisko cięte krzewy róż czy hortensje krzewiaste, które muszą odbudować utracone pędy.

Dodatkowego źródła pokarmu potrzebują silnie rosnące byliny (np. paciorecznik) oraz jednoroczne rośliny gruntowe i balkonowe (prawie wszystkie gatunki).

 

Nawozy mineralne wieloskładnikowe można stosować do większości upraw. Preparaty te dostępne są najczęściej w 3 postaciach: płynnej, sypkiej oraz jako tzw. nawozy otoczkowane. Zaletą nawozów płynnych i sypkich (rozpuszczalnych w wodzie) jest szybkie działanie – rośliny podlane roztworem nawozu od razu otrzymują potrzebne składniki. Ponieważ jednak działają krótko, zabieg trzeba kilkakrotnie powtarzać.

Nawozy sypkie, zwłaszcza granulowane lub np. w postaci pałeczek, działają wolniej, po rozsypaniu wokół rośliny muszą ulec rozpuszczeniu. Nawozy otoczkowane o kontrolowanym sposobie uwalniania składników pokarmowych są najbezpieczniejsze, bo substancje odżywcze uwalniają się z granulek powoli przez określony czas (np. trzy miesiące).

Są bardzo wygodne w użyciu, wystarczy zastosować je raz w sezonie, ale zaczynają działać z pewnym opóźnieniem, dopiero po około 2 tygodniach od zastosowania. Muszą być wymieszane z podłożem, nigdy nie należy ich pozostawiać na wierzchu gleby lub podłoża w doniczce. Nawozy te polecane są przede wszystkim do uprawy roślin wrażliwych na zasolenie podłoża.

Nawozy dolistne stosujemy wtedy, gdy szybko chcemy poprawić stan roślin. Zabieg należy przeprowadzić w serii, w kilkudniowych odstępach. Nawozem o szybkim działaniu jest stosowana dolistnie saletra wapniowa.

Cennym uzupełnieniem nawożenia mineralnego jest zastosowanie nawozów organicznych, tj. kompost czy rozłożony obornik. Oprócz substancji odżywczych tego typu nawozy zawierają wiele pożytecznych mikroorganizmów glebowych, przyczyniają się do wzrostu zawartości próchnicy i pozytywnie kształtują warunki wodno-powietrzne podłoży, zwłaszcza gleb lekkich i piaszczystych. Obornik zaraz po rozwiezieniu należy wymieszać z glebą.

Zasady nawożenia

Najważniejszą zasadą nawożenia jest ścisłe przestrzeganie zaleceń producenta. W żadnym wypadku nawozów nie wolno stosować częściej i w wyższych dawkach, niż jest to napisane na opakowaniu.

Często popełnianym błędem przez początkujących ogrodników jest nawożenie „na zapas”. Niestety, rośliny nie potrafią zmagazynować nadmiaru składników i tego typu działanie może im tylko zaszkodzić. W przypadku nowo sadzonych roślin w pierwszym roku po posadzeniu nie powinniśmy ich w ogóle nawozić. Zasilanie możemy rozpocząć w drugim roku, po dobrym ukorzenieniu, i to najlepiej połową dawki zalecanej przez producenta.

Na glebach piaszczystych, przepuszczalnych bezpiecznie jest nawozić rośliny mniejszymi dawkami, np. podzielić zalecaną dawkę nawozów sypkich na 2 części i zastosować je w odstępie 2 tygodni. Na glebach ciężkich, gliniastych zwykle wystarczy jeden zabieg. Nawozy płynne rozcieńczamy w wodzie i stosujemy na uprzednio podlane czystą wodą rośliny. Nigdy nie podlewamy roztworem nawozu roślin przesuszonych, wykazujących objawy niedoboru wody.

Nawozy posypowe rozsypujemy równomiernie wokół roślin, zachowując odstęp od podstawy pędów, i mieszamy je z wierzchnią warstwą podłoża. Nawozy wolnodziałające możemy wsypywać do niegłębokich otworów w glebie, które później zakrywamy podłożem. Stosując nawozy sypkie, uważamy, by wiatr nie zniósł ich na liście, bo mogą spowodować ich poparzenia.

 

Objawy niedoborów

Rozpoznanie niedoboru składnika odżywczego nie należy do łatwych zadań, niemniej pewne symptomy mogą wskazywać na to, którego makro- lub mikroelementu brakuje.

  • Niedobór azotu objawia się zahamowaniem wzrostu i równomiernym rozjaśnieniu barw najmłodszych liści. Rośliny stają się wiotkie, blade, starsze liście mogą żółknąć, następuje opóźnienie kwitnienia i osłabienie owocowania. Największe zapotrzebowanie na azot występuje wiosną, w okresie intensywnego wzrostu roślin. Objawy niedoboru azotu najłatwiej zauważyć u roślin płytko korzeniących się, np. u różaneczników.
  • Niedobór fosforu powoduje czerwienienie blaszek i ogonków liściowych oraz łodyg. Purpurowo-fioletowym przebarwieniom towarzyszy spowolnienie wzrostu. Latem zwiększa się zapotrzebowanie roślin na fosfor, który odpowiada m.in. za kwitnienie i zawiązywanie owoców.
  • Niedobór potasu rośliny szczególnie odczuwają latem i jesienią, gdy przygotowują się do zimowego spoczynku. W przypadku niedoboru potasu pierwsze objawy uwidaczniają się na starszych liściach w postaci rozjaśnień tkanki pomiędzy nerwami. Jaśniejsze plamki z czasem zamierają, a brzegi liści zasychają.
  • Niedobór wapnia objawia się deformacją młodych liści, zamieraniem wierzchołków wzrostu.
  • Niedobór magnezu wywołuje żółknięcie tkanki pomiędzy nerwami blaszek liściowych starszych liści.
  • Niedobór żelaza wywołuje podobne objawy (na młodych liściach) jak niedobór magnezu.