Odmiana ‘Łutówka’ jest bardzo popularna i ceniona za dobre owoce, których smak poznajemy przeważnie po otwarciu słoika, czyli już po przetworzeniu. Znana od dawna wiśnia jest bardzo plenna i chętnie uprawiana zarówno w ogrodach przydomowych i działkowych, jak również na większych powierzchniach plantacji towarowych.

W swoim triumfalnym marszu wyparła wiele innych tradycyjnych odmian wiśni. A przecież niektóre z nich także rodzą niezwykle smaczne owoce i są znacznie odporniejsze na ataki chorób grzybowych, np. bardzo groźnej moniliozy, czyli brunatnej zgnilizny drzew pestkowych.

Ze względu na owoce wszystkie odmiany można podzielić na dwie grupy. W jednej są wiśnie rodzące owoce o jaskrawoczerwonej skórce, jasnożółtym miąższu i jasnym niebrudzącym soku. Owoce drugiej grupy mają ciemnoczerwoną skórkę, miąższ  i barwiący sok. Do ich drylowania najlepiej zakładać rękawiczki gumowe i fartuch ochronny.

Starą odmianą wiśni, dzisiaj już tylko regionalnym rarytasem, jest ‘Minister von Podbielski’ o owocach z lekkim smakiem gorzkich migdałów. Najlepsze wiśnie zawierają tyle samo cukru co czereśnie. I jak można się spodziewać po owocach letnich, mają podobną ilość orzeźwiających kwasów owocowych.

Zbiory wiśni z dużych sadów towarowych są prawie wyłącznie przetwarzane na soki, kompoty, dżemy i konfitury, a także zamrażane. Świeże owoce bardzo rzadko znajdziemy na stoiskach owocowo-warzywnych, częściej trafimy na nie na targu lub straganach ulicznych. Nie dotyczy to wyłącznie wcześnie dojrzewających starych od- mian, ale także nowych, rodzących owoce o łagodnym smaku.

 

Pielęgnacja wiśni

Podobnie jak ich słodkie krewniaczki czereśnie, wiśnie lubią mocne nasłonecznienie, ale są znacznie łatwiejsze w pielęgnacji. Ponieważ drzewa mają pokrój krzaczasty lub koronę wysokości najwyżej 5 m, miejsce dla wiśni znajdzie się niemal w każdym ogrodzie. Większość odmian to rośliny samopylne, dlatego wystarczy pojedyncze drzewko, które będzie owocować. Jeżeli jednak znajdzie się miejsce dla drugiego, warto posadzić inną odmianę umożliwiającą wydłużenie okresu zbioru pysznych owoców.

Czas dojrzewania owoców zależy od odmiany. Nawet wczesne, jak np. ‘Königin Hortense’ i ‘Favorit’, dojrzewają dopiero cztery tygodnie po pierwszych czereśniach. Szczyt sezonu wiśniowego jest w lipcu. Owoce najpóźniejszej odmiany ‘Schöne von Chatenay’ lśnią na drzewie jasnoczerwono nawet jeszcze w połowie sierpnia.

Odmiany wiśni różnią się zawartością cukru w owocach. Na jednym drzewie najsłodsze są owoce dojrzałe, których szypułki można łatwo oderwać od gałązek. Wiśnie najlepiej zrywać w chłodnych godzinach porannych. Do czasu zużytkowania przetrzymujemy je w lodówce albo w chłodnej piwnicy. W niskiej temperaturze zawartość cukru i substancji aromatycznych zmniejsza się bardzo wolno.

Inaczej niż czereśnie, dojrzałe wiśnie można ławo odrywać od szypułek. Takie owoce stracą trochę soku i należy je jak najszybciej wykorzystać, aby straty nie były większe.

 

 

Najczęstsze choroby wiśni

Gumowe wycieki mogą pojawiać się, gdy ziemia jest zbyt wilgotna, w miejscach większych uszkodzeń zdrewniałych tkanek albo po zbyt mocnym cięciu pędów. Mają one postać bursztynowej cieczy, gęstej jak żywica. Porażone gałęzie przestają rosnąć albo zamierają. Zapobiegawczo należy wybierać dla drzew optymalne stanowiska, wykonywać fachowe cięcia i jak najwcześniej zwalczać choroby i mszyce.

Zasychanie wierzchołków pędów jest jednym z objawów moniliozy, choroby wywołanej przez grzyb – paciornicę pestkowcową Monilia laxa. Infekcji sprzyja deszczowa pogoda podczas kwitnienia. Obumarłe pędy należy ścinać aż do zdrowych części. Przy niesprzyjającej pogodzie w czasie kwitnienia przeciw grzybom można stosować kilkakrotne opryskiwanie naparem z chrzanu. Odmiany odporne to ‘Köröser Weichsel’, ‘Morina’ i ‘Achat’.

 

Smaczne odmiany

- ‘Łutówka’ to najpopularniejsza wiśnia pospolita. Dość późno rodzi owoce, mniej więcej na przełomie lipca i sierpnia. Owocuje 3-4 lata po posadzeniu, nieraz wcześniej.  

- ‘Jade’ dojrzewa pod koniec czerwca. Zbiór owoców trwa dosyć długo. Wiśnie zawierają dużo cukru, ale ich słodycz nie przesłania odświeżającej kwaśności miąższu.   

- ‘Achat’ – podobnie jak czereśnie – owocuje także na starszych pędach. Zrównoważona zawartość cukru i kwasu sprawia, że owoce można przetwarzać na wiele różnych sposobów. Najlepiej smakują zjadane natychmiast po zerwaniu z drzewa.

 

Cięcie zależy od odmiany

Cięcie wiśni najlepiej wykonywać w lecie po zbiorze owoców. Ważna jest forma wzrostu odmiany. ‘Gerema’, ‘Morellenfeuer’ i ‘Schattenmorelle’ (‘Łutówka’) owocują na jednorocznych pędach długości 20-40 cm. Wieloletnie pędy tylko na wierzchołkach tworzą owocujące krótkopędy  z 2-3 pąkami kwiatowymi. Aby zapobiec ogołacaniu się niższych fragmentów gałęzi, należy skrócić każdy zwieszony rózgowaty pęd przy młodszym rozgałęzieniu, które skierowane jest na zewnątrz i w górę. 

Inne odmiany wiśni, m.in. ‘Köröser Weichsel’, ‘Karneol’, ‘Morina’ i ‘Safir’, mają pędy wyprostowane  w górę, bez tendencji do „łysienia” dolnych części.  Te odmiany owocują zarówno na długich pędach jednorocznych, jak i na starszych krótkopędach. Dodatkowo tworzą, podobnie jak czereśnie, tzw. pędy bukietowe z wieloma pąkami kwiatowymi. Te wiśnie przycinamy niezbyt mocno. Usuwamy starsze niż trzyletnie pędy przed młodszym pędem dwuletnim.