Znużeni zimą, niecierpliwie wypatrujemy wiosennych kwiatów. Do najwcześniejszych należą pierwiosnki Primula, które, gdy tylko marzec jest ciepły, zakwitają na łąkach, w starych parkach i ogrodach – stąd ich nazwa, gdyż po łacinie prima oznacza „pierwsze”.

Botanicy opisali około 550 gatunków pierwiosnków. Na stanowiskach naturalnych występują one głównie w górskich rejonach półkuli północnej. W niemal całej Polsce rośnie gatunek lekarski Primula veris. Na południu kraju, w pasie górskim i podgórskim, pospolity jest pierwiosnek wyniosły Primula elatior, a pozostałe rodzime gatunki pierwiosnków – bezłodygowy Primula vulgaris, łyszczak Primula auricula, omączony Primula farinosa, Hallera Primula halleri i maleńki Primula minima – występują sporadycznie przeważnie  w południowo-wschodniej części kraju.

Trzeba przypomnieć, że wszystkie pierwiosnki są pod ochroną i pod żadnym pozorem nie wolno ich wykopywać z miejsc naturalnych. Warto też wiedzieć, że pierwiosnki często się między sobą krzyżują, zwłaszcza pierwiosnek lekarski i pierwiosnek wyniosły, dlatego trudno nieraz określić, do którego gatunku należą.

Pierwiosnki sadzono w ogrodach od bardzo dawna (w Europie od XVI w.) ze względu na urocze kolorowe kwiaty i wczesną porę kwitnienia. Charakterystyczną cechą wszystkich pierwiosnków są dość grube, gładkie lub pomarszczone liście tworzące rozety, spośród których wyrastają kwiaty.

Piękne odmiany pierwiosnka bezłodygowego

Pierwiosnek bezłodygowy tworzy kępy pomarszczonych liści długości 5-10 cm, spomiędzy których, przeważnie w kwietniu, wyrastają na krótkich szypułkach kwiaty. U gatunku są one żółte, u odmian przybierają niemal każdą barwę. Dzięki hodowcom angielskim i niemieckim w kolekcji ogrodowej możemy mieć odmiany pełnokwiatowe.

Wiele z nich odznacza się niezwykłą urodą, jak choćby ‘Lilacina Plena’ o pełnych, różyczkowatych, lilioworóżowych kwiatach. Warto dodać, że bardzo dużo odmian omawianego gatunku jest uprawianych w doniczkach do dekoracji mieszkań i że po przekwitnięciu możemy je przesadzić do ogrodu.

Wdzięczne za lekki cień

Z uprawą opisanych gatunków roślin każdy da sobie radę, jeśli posadzi je w odpowiednim miejscu w ogrodzie. Większość z nich najlepiej rośnie w miejscach lekko ocienionych, np. pod koronami drzew i krzewów liściastych (wyjątek: pierwiosnek wyniosły). Tam, gdzie dociera zbyt dużo słońca, rośliny słabo kwitną i szybko giną.

Ale uwaga, niektóre, jak np. pierwiosnek ząbkowany, mogą się też dobrze rozwijać w miejscu słonecznym, gdy będą, zwłaszcza wiosną, regularnie nawadniane. Pierwiosnkom najbardziej odpowiadają gleby przeciętnie żyzne, o dużej zawartości próchnicy i dość ciężkie (gliniaste), niekwaśne, dobrze utrzymujące wilgoć. Brak wody i silne nasłonecznienie są dla nich zabójcze.