Stare sady kojarzymy z drzewami z szerokimi i rozłożystymi koronami. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, wraz z rozwojem sadów towarowych, stale zwiększano liczbę drzew na tej samej powierzchni. W przypadku jabłoni, zamiast jak dawniej 400-500 drzew na hektarze, obecnie obsada drzew dochodzi nawet do kilku tysięcy. Przy tak dużym zagęszczeniu drzew zaistniała potrzeba stworzenia odpowiednio mniejszej, a przede wszystkim węższej formy korony.

Metodą prób i błędów stworzono wąską i wysmukłą koronę, która doskonale pasowała do sadów z intensywnym poziomem produkcji. Koronę tę nazwano osiową. Nazwa nawiązuje do osi, którą tworzy prosty przewodnik. Budowa tego typu korony jest niezwykle prosta, a przy tym wyjątkowo łatwa w prowadzeniu nawet dla początkujących sadowników. Już w szkółce wyprowadzany jest tylko jeden pień, który w miarę wzrostu drzewa przechodzi w pionowo rosnący przewodnik.

Od przewodnika na całej jego długości odchodzą drobne pędy boczne. Korona osiowa jest łatwa do rozpoznania, gdyż od samego dołu do samej góry jej szerokość jest praktycznie taka sama. Prawidłowo uformowana korona osiowa powinna przypominać w przekroju wąski walec. O ile nie pozwalamy drzewu rozrastać się na boki, to zwykle rośnie ono w górę. Taki typ korony w sadach osiąga nierzadko wysokość nawet 3-4 metrów. Oczywiście, przy tej wysokości przyda się podpora w postaci solidnego palika, aby nie doszło do złamania drzewa pod ciężarem wysoko rosnących owoców.

Korona osiowa bardzo dobrze sprawdza się także w przydomowych ogrodach. Nie dość, że jabłonie, grusze czy brzoskwinie prowadzone w tej formie łatwo się formuje, to jeszcze nie wymagają zbyt wiele miejsca do prawidłowego rozwoju.

 

Krok po kroku w pierwszym roku:

 - Wybieramy w szkółce drzewo z jednym prostym przewodnikiem i kilkoma odchodzącymi od niego pędami bocznymi.

- Po posadzeniu drzewka dokładnie mocujemy je do długiego i mocnego palika wbitego obok przewodnika.

- Długi przewodnik przycinamy około 40 cm nad ostatnim bocznym pędem. Krótszy przewodnik możemy zostawić bez cięcia.

- Wyrastające pod ostrym kątem boczne pędy odginamy za pomocą ciężarków do położenia bardziej poziomego.

 

 

Formowanie w kolejne lata

- Pilnujemy, aby zawsze był tylko jeden pionowo rosnący przewodnik. Wycinamy systematycznie każdej wiosny wszystkie pędy konkurujące z przewodnikiem lub odginamy je na boki.

- Podczas cięcia zasadniczego każdego roku wycinamy wszystkie pędy boczne mające więcej niż 3 lata. Dzięki temu zapewnimy stałą wymianę starszych pędów na młode.

- Podczas wycinania starszych gałęzi, zawsze zostawiamy 10-15-cm czop.

- Drobne gałązki owoconośne zostawiamy bez cięcia.

- Systematycznie odginamy wszystkie gałązki rosnące zbyt pionowo w górę.