Ogród ozdobny: dzielenie bylin

Kończący się okres wegetacyjny warto wykorzystać na porządki w nasadzeniach bylinowych. Szczególną uwagę poświęćmy roślinom, które w sezonie zaczęły wykazywać objawy starzenia się. Sposobem na odmłodzenie bylin jest podział roślin. U niektórych, tzw. krótkowiecznych gatunków, jak lepnica nadmorska czy jastruń (złocień) wielki, objawy starzenia można zaobserwować już po 2-3 latach uprawy.

Większość gatunków wymaga odmłodzenia po 4-6 latach, ale niektóre, np. tojad czy baptisja, mogą rosnąć w jednym miejscu przez wiele lat bez utraty wartości ozdobnych. Jednym z najlepszych terminów podziału bylin jest przełom wrześniapaździernika. Wtedy większość bylin zaczyna tracić część nadziemną. Karpy wykopujemy, oczyszczamy z ziemi i martwych tkanek, a następnie dzielimy na mniejsze części. Ich liczba zależy od wielkości karp i naszych potrzeb, z reguły z jednej karpy otrzymuje się od 2 do 8-10 młodych roślin. Mniejsze karpy rozrywa się lub rozcina nożem, większe zaś najlepiej rozdzielić silnym uderzeniem szpadla. Po podziale fragmenty karpy sadzi się na miejsce stałe, na taką samą głębokość, na jakiej rosły poprzednio.

Gęstość sadzenia zależy od siły wzrostu gatunku oraz od tego, jak szybko chcemy uzyskać efekt ozdobny i jak długo będziemy rośliny uprawiać w tym miejscu. Zbyt gęsto posadzone byliny szybciej będą wymagać ponownego rozdzielenia. Niezależnie od gatunku, zawsze należy je sadzić w dobrze przygotowanej glebie, o dobrej strukturze (zbyt ciężkie rozluźnione piaskiem, zbyt lekkie wzmocnione gliną), z dodatkiem obornika lub kompostu. Dobre przygotowanie gleby przed sadzeniem jest podstawowym warunkiem dobrego rozwoju bylin i innych roślin. 


Balkony i tarasy we wrześniu

Zasilamy rośliny jednoroczne

Do końca miesiąca regularnie podlewamy i zasilamy nawozami wieloskładnikowymi wszystkie rośliny jednoroczne, które jeszcze pięknie kwitną, np. begonię stale kwitnącą, petunię, szałwię, żeniszka, werbenę. Nie dokarmiamy natomiast roślin wieloletnich, które mamy zamiar przechowywać przez zimę, np. pelargonii, fuksji, bielunia, uczepu, lycjantesa Rantonnetta (psianki niebieskiej), aby mogły łatwiej wejść w okres spoczynku. Nadal jednak podlewamy je regularnie, choć ze względu na chłodniejsze dni znacznie rzadziej, niż robiliśmy to wcześniej.

Ochrona roślin przed chorobami

Chronimy rośliny przed chorobami grzybowymi, ponieważ chłodne poranki i wieczory sprzyjają rozwojowi na przykład szarej pleśni i mączniaków. Po wystąpieniu pierwszych objawów infekcji trzeba rośliny jak najszybciej opryskać odpowiednim środkiem chemicznym (są dostępne w małych opakowaniach) według zaleceń na ulotce.

Przycinamy pędy

Pod koniec miesiąca znacznie przycinamy pędy roślin, które będą zimować w pomieszczeniach. Dotyczy to np. pelargonii, fuksji, psianki, tibuchiny, srebrzenia, bielunia (brugmansji), ołownicy i innych.


Drzewa i krzewy: bzy o barwnych liściach

Bez czarny Sambucus nigra to popularny krzew, którego obszar naturalnego występowania obejmuje Europę, Płn. Afrykę, Kaukaz, Azję Mniejszą oraz Polskę. Najlepiej rośnie na stanowiskach bardzo zasobnych w składniki pokarmowe. Uważany jest za tzw. wskaźnik azotu, który pokazuje zasobność gleby w ten bardzo ważny związek pokarmowy. Ma wiele odmian ogrodowych, ale najpopularniejsze są te o barwnych liściach.

W ogrodach bardzo efektownie prezentują się odmiany ‘Aurea’ o kremowobiałych gwiazdkowatych kwiatach i intensywnie złocistożółtych liściach oraz ‘Black Beauty’ o liściach bordowo-fioletowych i różowych kwiatach. Obydwie doskonale nadają się do zestawień kolorystycznych, a posadzone obok siebie wspaniale kontrastują żółtą i purpurową barwą swoich liści. Bez czarny najlepiej rośnie na glebach żyznych i wilgotnych, które zawierają dużo azotu i wapnia.


Sad: doskonałe owoce z koron przewodnikowych

Dawniej w ogrodach królowały drzewa owocowe o rozłożystych koronach, pod którymi można było znaleźć schronienie przed deszczem lub słońcem. Obecnie jednak, gdy drzewa nie rosną już tak silnie jak kiedyś, zmienił się również kształt ich koron. W zapomnienie odchodzą korony kotłowa czy pucharowa. Dziś najbardziej polecaną koroną dla jabłoni, grusz i innych gatunków jest korona wrzecionowa z jednym przewodnikiem.

Charakterystyczną cechą tej formy korony jest mniej lub bardziej wysmukły kształt. Drzewo powinno przypominać wówczas kształtem stożek lub choinkę. Największą zaletą takiej korony jest niewielka powierzchnia, jaką zajmuje. Jednak mimo niewielkich rozmiarów tej korony uzyskiwane plony są bardzo wysokiej jakości.

Dzięki temu, że korona jest wąska u góry, a szeroka u dołu, do wszystkich owoców dociera słońce, a plony są wyrośnięte i prawidłowo wybarwione. Owoce wystawione na działanie promieni słonecznych zwykle zawierają więcej cukrów, dlatego są bardziej słodkie niż owoce z drzew, do których słońce nie dociera. W koronach naturalnych o bardziej kulistym kształcie sporo owoców znajduje się w środku zacienionej korony, co sprawia, że nawet gdy dojrzeją, są zielone, kwaśne i mało smaczne.


Warzywnik: rabarbar sadzimy jesienią

Niewiele osób wie, że rabarbar można sadzić zarówno wiosną, jak i jesienią, jednak to ten drugi termin jest korzystniejszy. Rośliny posadzone jesienią lepiej się ukorzeniają, wcześniej rozpoczynają wegetację wiosenną i w pierwszym roku cechują się znacznie lepszą kondycją niż rośliny posadzone wiosną. Częścią jadalną rabarbaru są ogonki liściowe, które w przypadku sadzenia jesiennego mogą być już spożywane w kwietniu.

Są one nieocenionym źródłem witamin zwłaszcza wtedy, gdy brakuje nowalijek. Obecność kwasów (tj. jabłkowy i cytrynowy) korzystnie wpływa na lepsze samopoczucie i działa orzeźwiająco. Ogonki liściowe rabarbaru są także wspaniałym źródłem witaminy C. Rabarbar nie ma wysokich wymagań klimatyczno-glebowych.

Rozpoczyna wegetację, gdy tylko stopnieje śnieg, a gleba rozmarznie do głębokości 5 cm. Rabarbar wymaga natomiast sporej ilości wody, gdyż jest wrażliwy na okresowe susze. Jeśli chodzi o nawożenie, to w uprawie przydomowej, w ogrodach i na działkach praktycznie nie jest ono konieczne. Korzystnie działa nawożenie obornikiem jesienią przed wysadzeniem roślin na grządki.

Następnie w kolejnych latach uprawy obornik lub inny nawóz organiczny (np. kompost) można stosować co trzy lata, rozsypując go w międzyrzędzia. Najlepszą metodą uprawy rabarbaru jest rozmnażanie wegetatywne za pomocą karp (czyli podziemnej części rośliny). Do przygotowania sadzonek najbardziej nadają się karpy z roślin 4-6-letnich. Karpy należy wykopać z gleby, a następnie rozdzielić tak, aby każda część miała przynajmniej 1 pąk i 1-3 korzenie.

Tak przygotowane sadzonki wysadza się do gleby dopiero na drugi dzień, wtedy gdy powierzchnie cięć będą zaschnięte – w ten sposób zmniejszymy ryzyko infekcji ze strony patogenów. Nie zapominajmy, że rabarbar należy sadzić głęboko, tak aby pąki wierzchołkowe były na głębokości 2-3 cm. Po posadzeniu dociskamy glebę wokół sadzonki. Typowa rozstawa rzędów wynosi 1,2x1,2 m.