Topinambur nazywany jest inaczej słonecznikiem bulwiastym. Jest to gatunek rośliny z rodziny astrowatych, będący rośliną jadalną, ozdobną, a także pastewną. Topinambur posiada mnóstwo wartości odżywczych, a także dużo właściwości zdrowotnych. W Polsce roślina ta uprawiana jest od 1730 roku i warto wiedzieć, że zamiast prowadzić jej poszukiwania w sklepach, można po prostu zasiać ją we własnym ogrodzie. Jak to zrobić i do czego można później wykorzystać topinambur?

Spis treści:

  1. Topinambur - co to jest?
  2. Co można zrobić z topinamburu?
  3. Jak uprawiać topinambur?
  4. Jak sadzić topinambur?
  5. Kiedy zbierać topinambur?

Topinambur – co to jest?

Topinambur znany jest też pod nazwą słonecznik bulwiasty, karczoch jerozolimski oraz ziemna gruszka. To gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych, Pochodzi z Ameryki Północnej, jednak rozpowszechnił się w zasadzie na całym świecie. Można go spotkać również w Polsce - zwłaszcza z uwagi na to, że nie ma zbyt dużych wymagań pielęgnacyjnych i jest w stanie rosnąć w naprawdę różnych warunkach. Poza cienkimi korzeniami topinambur wytwarza również białawe rozłogi podziemne, zakończone bulwami pędowymi. Właśnie te bulwy stanowią przedmiot zainteresowania ludzi - nadają się do jedzenia. 

Co można zrobić z topinamburu?

Topinambur jest rośliną odznaczającą się licznymi korzyściami dla zdrowia człowieka. Bulwa zawiera między innymi inulinę, która obniża poziom cukru we krwi. Pomaga również w regulacji ciśnienia tętniczego oraz w obniżeniu poziomu złego cholesterolu. Wiele badań wskazuje, że topinambur wspiera leczenie nowotworu, choć trzeba w tym kierunku przeprowadzić jeszcze szereg dodatkowych testów. Właściwości tej rośliny są jednak, jak widać, szerokie. Jest bogata w witaminę C, witaminę A, E, K, tiaminę, ryboflawinę, niacynę, kwas foliowy, witaminę B6, a także wiele ważnych minerałów. Topinambur wspiera też układ pokarmowy, by właściwie pracował.

Jest to roślina lecznicza, pastewna, przemysłowa i ozdobna. Jeśli chodzi o dania, które można z niej przygotować, to popularne są zdrowe chipsy, albo purée. Można też upiec topinambur w piekarniku z dodatkiem ziół, wykonać z niego placki podobne do ziemniaczanych, zupę-krem lub sałatkę. Zupa z topinamburu powinna zawierać włoszczyznę. Można ją też podawać ze startym serem. Topinambur nadaje się do jedzenia na surowo, jednak w takiej postaci może powodować wzdęcia, w związku z czym zalecane jest raczej jego ugotowanie lub upieczenie. Popularne są jednak nie tylko potrawy z topinamburu. Ciekawym zastosowaniem jest specjalna kawa z topinamburu. To zdrowsza alternatywa dla popularnej kawy sporządzanej z ziaren kawowca. 

Jak uprawiać topinambur?

Jeśli chodzi o topinambur, właściwości tej rośliny są tak liczne, że wiele osób pragnie ją uprawiać we własnym ogródku. Czy uprawa topinamburu jest kłopotliwa? Słonecznik bulwiasty jest smaczny i pożywny, a w dodatku pięknie wygląda w ogrodzie. Kwiaty topinamburu są drobne, jednak sama roślina może dorastać nawet do kilku metrów. Jest bardzo podobna do słonecznika i łatwa w uprawie. Nie ma szczególnych wymagań glebowych - w zasadzie przyjmie się wszędzie. Lubi jednak przepuszczalną glebę i wymaga zbierania przed zawiązaniem nasion - inaczej szybko się rozsieje po okolicy. Uprawa topinamburu jest prosta także i dlatego, że roślina ta dobrze znosi mrozy. W początkowym okresie wzrostu trzeba tylko dbać o regularne odchwaszczanie podłoża. 

Jak sadzić topinambur?

Topinambur może być sadzony wczesną wiosną lub jesienią. Najlepsza pora to marzec lub kwiecień, przy czym sadzonki trzeba umieścić bezpośrednio w ziemi. Bulwy należy umieścić na głębokości około 10-15 centymetrów, w rzędach oddalonych od siebie o około 30-60 centymetrów. Jeśli chodzi o topinambur, smak słonecznika bulwiastego zależny jest od jego odmiany. W Polsce zarejestrowane są dwie, przy czym do jedzenia przez człowieka nadaje się biały Albik. Odmiana Rubik, o czerwonawo-fioletowych bulwach, jest odmianą pastewną. Warto zwrócić na to uwagę przy zakupie. 

Kiedy zbierać topinambur?

Bulwy topinamburu trzeba zbierać aż do pierwszych przymrozków. Najlepszy na to okres to późne lato lub wczesna jesień. Niektórzy zastanawiają się skąd wiadomo, że bulwy są już odpowiednio duże i dojrzałe, by można było je zebrać. Warto zwracać uwagę na liście - jeśli zaczynają żółknąć, jest to zwykle sygnał do zbierania. Rośliny trzeba ściąć, starając się utrzymać odpowiednią wysokość. Nie należy ich ścinać ani zbyt nisko, ani zbyt wysoko - najlepiej by było to około 30 centymetrów nad ziemią.

Z kolei bulwy wyciągamy na zewnątrz widłami, delikatnie je wykopując, żeby ich nie uszkodzić. Jeśli chodzi o topinambur, jak jeść tą roślinę i jak ją przechowywać? Choć podobny jest do słonecznika, jeśli chodzi o sposób postępowania przypomina raczej ziemniaki. W chłodnym miejscu bulwy tej rośliny wytrzymają do pół roku, a w lodówce do 2 tygodni. Można z nich szykować smaczne placki, zupę, purée czy sałatkę. Popularna jest także kawa z topinamburu, dostępna w sklepach ze zdrową żywnością. Czasami dodaje się do niej korzeń mniszka lekarskiego, by jeszcze bardziej wspomóc pozytywne oddziaływanie na poziom cukru we krwi. Tego rodzaju napój jest szczególnie polecany dla cukrzyków.