Prawdziwą ojczyzną orzecha włoskiego jest południe Europy i Azja. Do Polski przywędrował natomiast z Bałkanów i szybko stał się jednym z gatunków, które na stałe wpisały się w nasz rodzimy krajobraz. Od wczesnej wiosny drzewo okrywa się dużymi, jasnozielonymi i dekoracyjnymi liśćmi, pod którymi latem wspaniale się wypoczywa, z kolei jesienią cała korona stroi się w majestatyczne złotożółte barwy.
Miejsce w ogrodzie Niestety, nie w każdym ogrodzie można posadzić orzecha, jest to bowiem jedno z najsilniej rosnących drzew owocowych. Jego konstrukcję tworzą pień i faliście delikatnie powyginane konary, od których odchodzą mniejsze gałęzie. Rozłożysta, silnie rozrastająca się na boki korona już po kilkunastu latach osiąga spore rozmiary, dlatego orzech włoski nadaje się tylko do dużych ogrodów. Pamiętajmy, że nawet u nas jest to drzewo długowieczne, znane są bowiem okazy dożywające dwustu lat, a nawet więcej.
Wymagania Orzech włoski jest jednym z łatwiejszych gatunków owocowych do uprawy amatorskiej. Mimo że jest to drzewo wrażliwe na silne mrozy, to rzadko kiedy przemarza. Ma też szczególne zdolności regeneracyjne. Nawet jeśli część gałęzi nadmarznie, to w najbliższym sezonie drzewo potrafi zregenerować uszkodzenia. Co ciekawe, często odrastają nawet z pozoru całkiem martwe gałęzie. Orzech nie ma także dużych wymagań glebowych i może rosnąc praktycznie na każdym stanowisku. Lubi natomiast miejsca w pełnym słońcu. Mimo to nie jest wrażliwy na suszę ze względu na rozbudowany i głęboko sięgający system korzeniowy.
Pielęgnacja drzew po posadzeniu Jeśli kupiliśmy drzewko z odkrytymi korzeniami, po posadzeniu trzeba je dobrze podlać. Pamiętajmy również, aby na wiosnę skrócić zarówno przewodnik, jak i boczne gałązki. Drzewko zawsze też przycinamy, jeśli jest tylko jeden nierozgałęziony pęd. Aby się rozkrzewiło, tniemy samą końcówkę przewodnika. Pobudzi to oczka niżej leżące do wzrostu, w efekcie czego wyrosną pierwsze gałązki będące zaczątkiem późniejszych konarów. Jeśli kupimy drzewko w pojemniku, nie ma potrzeby skracania jego pędów po posadzeniu. Nie wymaga również przycinania dobrej jakości i ładnie rozgałęziony materiał szkółkarski. W późniejszych latach orzech nie wymaga także silnego przycinania i formowania korony. Z reguły sam ładnie się rozkrzewia, a pierwsze radykalne cięcie powinno być przeprowadzone dopiero po kilkunastu latach. Wycinamy wtedy gałęzie, które zaczynają nadmiernie opadać ku dołowi. Co roku wycinamy natomiast gałęzie uschnięte. Do niezbędnych zabiegów należy też coroczne grabienie i usuwanie liści. Zwykle jest ich bardzo dużo i niekiedy konieczne jest ich kilkukrotne grabienie. Nie powinniśmy zostawiać liści pod drzewem, ponieważ mogą zawierać szkodliwe substancję hamujące wzrost murawy. Orzecha nie atakują także zbyt często choroby czy szkodników. Czasami porażany jest przez antraknozę, ale zwykle umie sobie z nią poradzić.
Z nasiona czy ze szczepienia? Orzech włoski jest w prosty sposób rozmnażany z nasion. Wybieramy najdorodniejsze orzechy, które spadły z drzewa, i umieszczamy je w glebie. Część z nich skiełkuje i w następnym roku można będzie przesadzić siewki. Młode drzewko uzyskane z siewu nasion zwykle wytwarza korzeń palowy, który przed sadzeniem na właściwe miejsce należy przyciąć, aby się rozkrzewiał. Dawniej stosowano kawałek płytki lub płaskiego kamienia, aby zmusić korzeń palowy do rozkrzewienia, natomiast obecnie po prostu przycina się koniec korzenia. Nie jest to jednak polecany sposób rozmnażania tych roślin.
Drzewa uzyskane z siewu nasion najczęściej późno wchodzą w okres owocowania. Pierwsze owoce uzyskamy nierzadko po kilkunastu latach od posadzenia. Ponadto może się okazać, że po wielu latach oczekiwania uzyskane owoce nie dorównują ani wielkością, ani plennością orzechom z drzewa, od którego pochodzą. Zdecydowanie lepszym pomysłem będzie kupno orzecha szczepionego, który jest dość drogi, bo szczepienie tego gatunku wymaga dużej wiedzy i doświadczenia. Warto jednak zapłacić więcej i kupić pewne, hodowlane odmiany. Będziemy mieli gwarancję, że szczepione orzechy wiernie powtórzą cechy mateczne, w tym wielkość owoców. Kolejną zaletą szczepionych odmian jest zdecydowanie wcześniejsze owocowanie drzew. Zamiast czekania dziesięciu lat na owocowanie, już po 3-4 latach od posadzenia będziemy mogli cieszyć się pierwszymi orzechami.
Najlepsze odmiany
Od kilku lat są dostępne w handlu znane i cenione odmiany orzecha włoskiego. Odmiany takie jak ‘Albi’, ‘Dodo’, ‘Resovia’ czy ‘Targo’ wyróżniają się małą lub średnią siłą wzrostu, dlatego można je również posadzić w nieco mniejszych ogrodach. Wszystkie te odmiany cechują się także dużą plennością oraz, co istotne, łatwością łuskania orzechów z twardej łupiny. Nie są też zbyt podatne na choroby.
Komentarze