Autorką tekstu jest dr Regina Dębicz

Poinsecja należy do rodziny wilczomleczowatych Euphorbiaceae, a jej prawidłowa nazwa botaniczna brzmi wilczomlecz piękny Euphorbia pulcherrima. W naturze tworzy wysokie na 2, a nawet 5 m krzewy, a jej nagie łodygi oraz znajdujące się tylko na ich wierzchołkach liście i kwiaty, powodujące wyginanie się wiotkich gałązek, nie przypominają roślin uprawianych w doniczkach.

Żółte niepozorne kwiaty poinsecji średnicy zaledwie 3-5 mm, są zebrane na szczytach pędów w baldachy. Część ozdobną rośliny stanowią głównie barwne liście, zwane przykwiatkami, znajdujące się bezpośrednio pod kwiatostanem. U form naturalnych są one czerwone.

Poinsecja - odmiany i zastosowanie

Uprawia się kilkadziesiąt odmian różniących się pokrojem, wysokością, barwą liści i barwą przykwiatków (najbardziej ozdobnej części rośliny). Oferowane odmiany mają przykwiatki czerwone i różowe w rozmaitych odcieniach, a także łososiowe, kremowe i białe, a nawet pstre lub kolorowo obrzeżone, np. różowe z obrzeżeniem kremowym. Również liście właściwe u niektórych odmian są dwubarwne, np. srebrzyste z jasną obwódką lub ciemnozielone z nieregularną żółtą plamą wzdłuż nerwu głównego.

Pojawiły się też odmiany o pomarszczonych lub pofalowanych przykwiatkach oraz o kwiatach pełnych. Te piękne rośliny doniczkowe mogą ożywić każde pomieszczenie nie tylko w miesiącach zimowych. Możliwości ich zastosowania jest wiele; mogą być wyeksponowane pojedynczo w odpowiednio dobranych pojemnikach lub w zestawieniu z innymi odmianami i roślinami doniczkowymi. Poinsecje nadają się także na kwiat cięty.

Zanim jednak włożymy je do wazonu czy umieścimy w gąbce florystycznej, powinniśmy ich końce na kilka sekund włożyć do wrzątku lub opalić nad ogniem. To zahamuje wypływanie soku mlecznego.

  

Warunki powodzenia uprawy w domu

Należy pamiętać, że poinsecja jest rośliną ciepłolubną i bardzo wrażliwą na przechłodzenie. Szczególnie niebezpieczne byłoby dla niej kilkuminutowe schłodzenie w temperaturze poniżej 10°C, a zaraz potem zetknięcie z ciepłym powietrzem mieszkania – mogłoby to spowodować zrzucanie liści. Dlatego w czasie transportu z kwiaciarni do domu roślina powinna być starannie owinięta papierem. Nie należy jej też od razu rozpakowywać.

Wskazane jest przetrzymanie przez kilka godzin w niezbyt ciepłym miejscu, np. na parapecie okiennym, a dopiero potem całkowite rozpakowanie i ustawienie w pomieszczeniu, gdzie temperatura nie spada poniżej 16°C. Optymalna temperatura pomieszczeń dla poinsecji wynosi 18-21°C. Niższa temperatura może spowodować żółknięcie, a potem opadanie liści. Te same objawy mogą wystąpić na skutek zbyt suchego powietrza w domu.

Gwiazda betlejemska potrzebuje też dobrze oświetlonego miejsca, nienarażonego na przeciągi i gwałtowne spadki temperatury, np. podczas wietrzenia pomieszczeń. W szczególnych sytuacjach można roślinę ustawić jednak z dala od okna, ale tylko na 2-3 dni. Poinsecję trzeba regularnie podlewać, najlepiej od dołu, czyli na podstawek, a po dłuższej chwili nadmiar wody odlać, aby korzenie nie gniły. Przesuszenie rośliny może również być powodem opadania liści. Nawożenie roślin w domu nie jest zalecane.

Czy poinsecja jest trująca?

Wbrew obiegowej opinii roślina ta nie jest szczególnie niebezpieczna dla zdrowia. Kontakt soku mlecznego zawartego w liściach i przykwiatkach z błonami śluzowymi może wywołać wprawdzie ich podrażnienie, ale nie jest ono groźne i wystarczy podrażnione miejsca starannie przemyć wodą i mydłem.

Jedynie u osób szczególnie wrażliwych mogą wystąpić objawy uczuleniowe na skutek kontaktu soku mlecznego rośliny ze skórą, ale i wtedy wystarczającymi środkami zaradczymi będą woda i mydło.

Wyrzucić czy zostawić do następnych świąt?

Lepsze jest pierwsze rozwiązanie, ponieważ otrzymanie atrakcyjnych roślin z pięknie wybarwionymi przykwiatkami jest bardzo trudne, a biorąc pod uwagę stosunkowo niskie ceny i co roku pojawiające się nowe odmiany, może się okazać, że nasz wysiłek jest nieopłacalny. Jednak przynajmniej raz warto sprawdzić swoje umiejętności ogrodnicze i pielęgnować roślinę dalej.

Jak mamy wówczas postępować? Zaczynamy w marcu od przycięcia pędów nad 2-3 pąkiem (formy wielopędowe – krzaczaste) lub nad 3-4 pąkiem (rośliny jednopędowe). Należy liczyć się z tym, że na roślinie nie zostanie wtedy ani jeden liść. Następnie przenosimy rośliny do chłodnego (temp. 12-15°C), jasnego lub ciemnego pomieszczenia na miesiąc lub trochę dłużej i w tym czasie nie podlewamy. W marcu lub kwietniu przesadzamy rośliny do nieco większej doniczki z próchnicznym podłożem. Następnie przenosimy do jasnego, ciepłego miejsca (temp. 20-22°C) i obficie podlewamy. Aby roślina dobrze się rozkrzewiła, należy przyciąć ją nad 2-3 liściem po rozwinięciu się 4-6 liścia na pędzie. Musimy też pamiętać o regularnym nawożeniu (raz na 7-10 dni) nawozem wieloskładnikowym w postaci roztworu o stężeniu 0,2-0,3%.  

Poinsecja Euphorbia pulcherrima (zdj.: Fotolia.com)

Poinsecja jest rośliną dnia krótkiego co oznacza, że do kwitnienia wymaga 10-godzinnego dnia (czyli 14-godzinnego okresu w zupełnych ciemnościach) przez około dwa miesiące. Dlatego aby gwiazda betlejemska zakwitła i dobrze wybarwiła się w grudniu, trzeba od połowy października przez miesiąc codziennie przykrywać ją kołpakiem z grubego, ciemnego papieru lub kartonowym pudłem. W zupełnej ciemności powinna się znajdować przez 14 godzin w ciągu doby. Wymaga to więc systematycznej i dokładnej pielęgnacji, ale tym większa może nas czekać satysfakcja.