Niewiele jest roślin wywołujących tak ciepłe skojarzenia jak niezapominajka. Błękitne, pełne uroku kwiaty są tak niepozorne, że muszą zwracać na siebie uwagę wołaniem, by o nich nie zapominano. Motyw ten przewija się w wielu legendach. Inne mówią, że niezapominajki są odzwierciedleniem niebieskich oczu Matki Boskiej. Wizerunek niezapominajek pojawia się na licznych kartkach pocztowych, obrazkach, haftach itd.

Często towarzyszy motywom wiosennym i wielkanocnym pisankom. W symbolice kwiatowej niezapominajki są oznaką wiecznej pamięci. Ostatnio w naszym kraju nadano im nowe, idące z duchem czasu znaczenie, zostały uznane bowiem za symbol świadomości ekologicznej. I tak 15 maja ustanowiono Dniem Polskiej Niezapominajki. Pomysłodawcą tej inicjatywy był Andrzej Zalewski, dziennikarz Programu I Polskiego Radia, od lat prowadzący program Eko-Radio.

Niezapominajki w szczególe

Rodzaj niezapominajka należy do rodziny ogórecznikowatych Boraginacea. Łacińska nazwa rodzaju Myosotis oznacza dosłownie „mysie uszko”. Drobny, skromny kwiatek wydaje się być bezbronny i wymagać czułej opieki. Tymczasem niezapominajki dobrze sobie radzą w różnych siedliskach. Spośród około 100 gatunków rodzaju niezapominajka większość woli cieniste, chłodne stanowiska, ale spotkać je można także w strefie bagiennej w pobliżu zbiorników wodnych, suchych łąkach czy strefie alpejskiej.

Występują niemal na wszystkich kontynentach. Łączy je podobna budowa pędów i kwiatów. Całe rośliny pokryte są włoskami (to cecha typowa dla rodziny ogórecznikowatych). Kwiaty są malutkie, najczęściej jasnoniebieskie, a u nasady płatków wyposażone w żółte twory nazywane osklepkami.

Wskazują one drogę do nektaru i są dodatkowym elementem dekoracyjnym kwiatów. Niezapominajki są bardzo lubiane jako rośliny ozdobne. Uprawiane są jako rośliny dwuletnie. Większość odmian zaliczanych jest do gatunku niezapominajka leśna M. sylvatica. Dorastają one do 20-60 cm wysokości. Dobrze czują się niemal na każdej glebie, pod warunkiem że jest dostatecznie wilgotna. Mogą rosnąć w miejscach ocienionych lub słonecznych, ale w słońcu kwitnienie jest jednak obfitsze.

Rośliny posadzone w większej grupie, gdy kwitną (w maju i czerwcu), dają prawdziwy spektakl błękitów i niebieskości, rzadziej różu i bieli. Na kwietnikach i rabatach można je także łączyć z innymi wiosennymi gatunkami, jak bratki, stokrotki, laki pachnące czy jaskry azjatyckie. Wspaniale uzupełniają kompozycje z roślin cebulowych, zakrywając później ich zasychające liście. Niezapominajki pięknie wyglądają także na obwódkach, w pojemnikach na balkonach i tarasach, a także w mieszkaniach do sezonowej dekoracji.

Małe bukieciki z ciętych pędów niezapominajek na pewno ucieszą każdego obdarowanego. Po kwitnieniu rośliny z reguły zamierają, dlatego na lato i jesień warto zaplanować im zastępstwo.

Rozmnażanie

Niezapominajki rozmnaża się przez wysiew nasion, rzadziej przez podział lub sadzonki pędowe. Nasiona wysiewa się latem, wówczas kwitnące rośliny otrzymuje się wiosną następnego roku, wiosenny siew rzadko daje osobniki kwitnące w tym samym roku. Nasiona kiełkują najszybciej w temperaturze 20-22°C, wówczas wschody ukazują się po 15-25 dniach od siewu. Do dalszego wzrostu wystarczy im temperatura 9-12°C.

Po wschodach siewki należy przepikować pojedynczo do doniczek, a jesienią posadzić na miejsce stałe, w rozstawie 20-25 cm. W lecie roślinom należy zapewnić możliwie najchłodniejsze miejsce, np. w cieniu lub o wystawie północnej.