Jesień to dla wielu właścicieli ogrodów najpiękniejsza pora roku. Tylko teraz przestrzeń wypełnia szczególnego rodzaju spokój. W łagodnych promieniach słońca lśnią delikatne barwy roślin rabatowych i mocniejsze odcienie jesiennych kolorów drzew i krzewów, a wiatr leniwie porusza ażurowymi źdźbłami traw ozdobnych. Po pełnym kolorów sezonie kwiatowym jesienna atmosfera ogrodu działa relaksująco i jest wspaniałym balsamem dla duszy. Wśród bylin kwitnących w trzeciej porze roku coraz częściej ważniejszą pozycję zajmują jesienne zawilce.

Zawilce - jesienne klejnoty w ogrodzie

Bez przesady zawilca można nazwać księciem jesiennego ogrodu. Zawilce japońskie, nazywane też jesiennymi, z wdziękiem prezentują swoje miseczkowate kwiaty kołyszące się na długich, luźno rozgałęzionych pędach. Osiągają wysokość 50-130 cm i wyraźnie górują nad innymi bylinami. Niezbyt gęste kwiatostany wyglądają uroczo nawet z dalszej odległości i bardzo chętnie odwiedzane są przez pszczoły.

Grupę zawilców jesiennych tworzą: zawilec pajęczynowaty Anemone tomentosa, japoński Anemone hupehensis i ogrodowy (mieszańcowy) Anemone x hybrida. Zawilec pajęczynowaty ma duże liście i wyróżnia się witalnością i odpornością na przemarzanie. Zawilec japoński pochodzi z Chin, gdzie od dawna był uprawiany jako roślina ozdobna. Z Chin trafił do Japonii, a stamtąd został sprowadzony do Europy. W roku 1844 botanik Robert Fortune wysłał kilka okazów do Anglii. Po kilku latach zawilec zdobił już niektóre ogrody na kontynencie europejskim.

 

Pielęgnacja zawilca i jego najpopularniejsze odmiany

W cieplejszym klimacie zawliec może być niemal wiecznie zielony. Przy sprzyjających warunkach roślina może rozrastać się, tworząc doskonałą okrywę gruntu. Zawilec ogrodowy to ogólna nazwa krzyżówek z pochodzącym z Himalajów Anemone vitifolia, wyróżniający się gęstymi, wełnistymi włoskami na spodzie liści i zazwyczaj kwiatami.

 

Dzikie zawilce spotkać można często w lasach, szczególnie wczesną wiosną (zdj.: Fotolia.com)

Do najpiękniejszych odmian zawilców z pewnością należą wysokie zawilce o pojedynczych, jasnoróżowych kwiatach. Bardzo wytrzymała na przemarzanie odmiana ‘Robustissima’ wznosi swoje duże, delikatne kwiaty wysoko nad większością bylin na rabacie. Oczywiście, w ciągu wielu dziesiątków lat wyhodowano wiele innych odmian o kwiatach pojedynczych lub półpełnych w kolorach białym, różowym i czerwono różowym. Najwcześniejsze formy kwitną już w sierpniu, a późne otwierają swoje kwiaty jeszcze październiku. Warto zwrócić uwagę na kilka szczególnie atrakcyjnych odmian. Zawilec ‘Ouverture’ rozwija bladoróżowe pojedyncze kwiaty bardzo wcześnie, od lipca do sierpnia. Różoworubinowe półpełne kwiaty zdobią pędy odmiany ‘Bressingham Glow’ i ‘Margarete’. Na białej rabacie koniecznie trzeba zarezerwować miejsce dla pojedynczej odmiany ‘Honorine Jobert’ i ‘Wirbelwind’ o kwiatach półpełnych.

Samotne zawilce nie czują się na jesiennej rabacie zbyt dobrze. Dlatego warto zapewnić im towarzystwo innych, późno kwitnących bylin, jak np. Fioletowo kwitnących astrów, różowej lub białej tawułki Astilbe, Świecznicy Cimicifuga i krwawnicy Lythrum, a także wysokich gatunków przetacznika Veronica o kwiatach niebieskich. Ozdobne liście turzycy Carex morowii ‘Variegata’, żurawki Heuchera micrantha ‘Palace Purple’ oraz pióropusznika Mateuccia struthiopteris podkreślają urok kwiatów zawilców. Bardzo efektownie wyglądają różowo ukwiecone pędy zawilców jesiennych, z wdziękiem unoszące się nad ciemnozielonym żywopłotem z bukszpanów. Dodatkowo uroku aranżacji dodaje lśniące czerwono tło jesiennych liści, np. Derenia kousa Cornus kousa.

Derenia kousa Cornus kousa (zdj.: Fotolia.com)

 

Zawilce jesienią

Zawilce jesienne świetnie czują się w pobliżu zbiornika wodnego. Są również dobrym sąsiedztwem dla różaneczników, których skórzaste zimozielone liście stanowią doskonałe tło dla delikatnych kwiatów tej byliny. Anemony bardzo efektownie prezentują się także w towarzystwie hortensji ogrodowej. Kwitnące o tej samej porze rośliny są w stosunku do siebie dużym kontrastem. Delikatne kołyszące się nawet na niewielkim wietrze kwiaty anemonów łagodzą optycznie ciężar olbrzymich kulistych kwiatostanów hortensji. Nawet liście zawilców, choć dosyć duże, ale trójklapowe w ciemnozielone, są sporym przeciwieństwem dla jaśniejszych i całobrzegich liści tego krzewu. Anemony są wręcz nieodzowne w japońskich ogrodach, zarówno z powodu swojego rodowodu, jak i zwiewnego wyglądu.

Pielęgnacja zawilca

Stanowisko

Jesienne zawilce najlepiej czują się w miejscach osłoniętych i półcienistych, np. W pobliżu krzewów. Jednak nie należy ich sadzić zbyt blisko wysokich roślin, gdyż mogą nie wytrzymać konkurencji korzeni. Jeżeli podłoże jest zasobne w próchnicę i niezbyt suche, bylinom nie zaszkodzi silniejsze nasłonecznieni. Doskonale też prezentują się w towarzystwie hortensji ogrodowej.

Czas sadzenia

Najlepszą porą na sadzenie zawilców jest wiosna. Do zimy będą miały wystarczająco dużo czasu, abywytworzyć silny system korzeniowy, sięgający nawet 70 cm w głąb gleby. W tego względu miejsce pod zawilce powinno być głęboko uprawione.

Woda i pokarm

Na rozwój roślin dobrze wpływa wiosenna dawka dojrzałego kompostu. Latem, w czasie przedłużającej się suszy, zawilce jesienne należy podlewać.

Na rabacie

Młode byliny sadzimy w małych grupach, w odległości 30-50 cm, zależnie od wysokości odmiany, po 3 do 5 sztuk. W ciągu roku rośliny rozprzestrzenią się same przez rozłogi.

Ochrona zimowa

W pierwszych latach przed uszkodzeniami przez mróz ochroni byliny przykrycie 15-centymetrową warstwą liści już w październiku. W okolicach o ostrzejszym klimacie, a także miejscach nieosłoniętych, zawilce warto okrywać każdej zimy. Starsze okazy można okrywać cieńszą warstwą.

Rozmnażanie

Zawilce jesienne rozmnażamy przez podział na wiosnę. Podziału dokonuje się, rozrywając lub rozcinają kępy roślin. Środkowe, najstarsze fragmenty usuwamy. Sadzonki sadzimy bezpośrednio do gruntu i obficie podlewamy. Można także jesienią odcinać kawałki bryły korzeniowej z zawiązkami pędów lub młodymi roślinami, aby następnie posadzić je w innym miejscu.