Morwa czarna – sylwetka

Morwa czarna (Morus nigra) to jeden z gatunków drzewa, należący do rodziny morwowatych. Jest rośliną dziko rosnącą w części Europy i w północnych rejonach Azji Mniejszej. W Polsce nie występuje w stanie naturalnym. Rzadko można ją spotkać w parkach lub przy drogach. Była tam sadzona jako roślina ozdobna już od XVI wieku. Morwa czarna pochłania zanieczyszczenia powietrza, dlatego dobrze sprawdza się jej uprawa w parkach. Dawniej, około 300 roku była hodowana na szeroką skalę, a później jej uprawa zanikła. Obecnie morwa czarna ponownie odzyskuje zainteresowanie. Hodowana może być w krajach o łagodnym klimacie. Stała się popularna w lasach mieszanych Europy południowej. W Ameryce Północnej uprawiana jako drzewo owocowe i ozdobne w ogrodach. Rośnie bardzo szybko, dorasta do 15 metrów wysokości. Ma regularną, gęstą, okrągłą koronę i krótki pień. Zielone liście o sercowatym kształcie. Kwitnie w połowie maja, lub w czerwcu, ma słodko – kwaśne, soczyste owoce dojrzewające w lipcu. Posiada szczególne właściwości zdrowotne – bogata w minerały: magnez, fosfor, potas, żelazo, wapń i witaminy A, C, B.

  Morwa czarna – wymagania 

Morwa czarna – drzewo o sporej wrażliwości na niskie temperatury, nie jest odporna na mróz. Dlatego też wymaga osłaniania na zimę. W pierwszych latach życia sadzonki można kopczykować, podsypując ziemią i osłaniać sianem. Preferuje klimat ciepły, miejsce nasłonecznione, osłonięte. Nie wymaga intensywnego podlewania. Ma silny system korzeniowy, dzięki któremu potrafi przetrwać suszę. Można ją nawozić kompostem lub obornikiem. Owoce morwy czarnej rozwijają się i dojrzewają szybciej, gdy rosną w miejscu z dużą ekspozycją na światło słoneczne. Do wzrostu potrzebuje gleby gliniastej i piaszczystej, wzbogaconej kompostem, przepuszczalnej, o obojętnym pH. Mimo, że potrzebuje wilgoci, to nie jest w stanie przetrwać na terenie podmokłym. Planując hodowlę sadzonki morwy, należy wziąć pod uwagę, że wraz ze wzrostem, będzie potrzebowała sporo miejsca. Trzeba dobrze przemyśleć dobór stanowiska dla niej, gdyż ma silnie rozbudowane korzenie, które są w stanie wysadzać płytki chodnikowe i fundamenty. Jest to roślina intensywnie rozrastająca się. Gdyby nawet młoda sadzonka przemarzła, to będzie w stanie szybko wypuścić nowe pędy i rozgałęzić się. Nie wymaga oprysków, nie jest podatna na choroby i szkodniki.

Morwa czarna – uprawa

Chcąc rozpocząć hodowlę ogrodową morwy czarnej, należy zaopatrzyć się w sadzonki. Ważne żeby zakupić je w sprawdzonym miejscu, w dobrej szkółce. Sadzonka powinna być dobrej jakości, pozbawiona chorób. Najlepiej, gdyby miała rozbudowany system korzeniowy. Właściwie wybrane sadzonki szybko się zaaklimatyzują, gdy trafią na odpowiednie warunki, to łagodnie przeżyją nadchodzącą zimę i rozwiną się następnego sezonu. 

Cięcie morwy jest zabiegiem pielęgnacyjnym, który wykonuje się tylko z potrzeby formowania lub ograniczania wzrostu. Drzewo to, rosnące w warunkach naturalnych nie jest prowadzone i podcinane. W ogrodach, należy szczególnie zwracać uwagę na pędy przemarznięte, uszkodzone i krzyżujące się. Drzewo rośnie bardzo szybko i mocno się rozrasta. W ciągu dziesięciu lat może wyrosnąć na okaz o wysokości 9 metrów. W związku z tym, chcąc skrócić pęd, można to uczynić nawet o 30 centymetrów. Cięć pielęgnacyjnych na gałęziach morwy czarnej dokonuje się zimą, wczesną wiosną lub pod sam koniec lata, wtedy w miejscu cięcia sok mleczny wypływa w mniejszej ilości. Zbyt częste i za silne podcinanie gałęzi będzie skutkować zmniejszeniem plonowania drzewa owocowego. Morwę czarną można kształtować na samodzielne drzewo lub też tworzyć morwowy żywopłot.

Kiedy owocuje morwa czarna? 

Zainteresowani zakupem sadzonki najczęściej zastanawiają się, po ilu latach owocuje morwa czarna. Plony dojrzewają w połowie lipca lub w sierpniu. Owoce są jadalne, będące niełupką, która wchodzi w skład owocostanu orzeszkowego. Pierwsze owocowanie rozpoczyna się po około pięciu latach od posadzenia. Dojrzałe owoce morwy czarnej mają walcowaty kształt, przyjmują kolor fioletowo - czarny. Początkowo są kwaśne. Ich zabarwienie wynika z zawartości garbników w owocach. Osiągając pełnię dojrzałości stają się słodko – kwaśne i cierpkie. Nadają się do spożywania na surowo. Mają około trzech centymetrów długości. Zbiór trwa jedynie 2 – 3 tygodnie. W tym czasie należy zerwać wszystkie owoce, inaczej opadną i zmarnują się.

Co zrobić z owoców morwy czarnej? 

Owoce morwy czarnej stanowią zbiór naturalnie występującej witaminy A, witamin z grupy B (B1, B2, B3 i kwasu foliowego. Zawierają także wzmacniającą odporność – witaminę C. Działają wspomagająco w usuwaniu toksyn z organizmu. Są silnymi antyoksydantami. Bogate w minerały potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu takie jak na przykład magnez, potas, fosfor, żelazo i wapń. W składzie owoców morwy czarnej odkryto działającą przeciwzapalnie kumarynę. Wspomagają także leczenie nieżytu żołądka i jelit. Ze względu na występujące w owocach cukry proste, wolno je spożywać cukrzykom i osobom z nadwagą. Dawniej preparaty przygotowane z owoców morwy czarnej były wykorzystywane w leczeniu raka piersi i jajników. W medycynie chińskiej kora morwy czarnej używana jest przy bólach kości i zębów. Liście pozwalają zwalczyć nieprzyjemne skutki ukąszenia owadów. Pędy i liście zawierają hormon wzrostu. Z kwiatów morwy i z wyciśniętego z owoców olejku, Chińczycy przygotowują wygładzający krem na przebarwienia i piegi.

Sok z morwy czarnej może być stosowany w celu zbicia wysokiej gorączki i zwalczenia przeziębienia. Można go dodawać do wody lub herbaty. Poprzez wysoką zawartość witamin wzmacnia odporność. Pobudza apetyt i świetnie gasi pragnienie. Sok może być także stosowany do wykonania płukanki w stanach zapalnych gardła i uszkodzeniach jamy ustnej. Bogactwo minerałów, w tym żelaza, sprawia że sok z morwy czarnej podaje się także choremu na anemię, w celu poprawy układu krwiotwórczego.

Syrop z morwy czarnej zaleca się podawać osobom cierpiącym na choroby serca, arytmię, miażdżycę tętnic. Ma działanie moczopędne, więc poleca się go także pacjentom z chorobami nerek i układu moczowego. W leczeniu przeziębienia syrop stosowany na kaszlu i w leczeniu astmy oskrzelowej.

Nalewka z morwy czarnej ma swoje walory smakowe, wynikające ze słodko – kwaśnego smaku owoców. Wspiera odporność, wzmacnia układ krwionośny. Podawana przy przeziębieniu, jako ziołowy środek napotny i przeciwgorączkowy. Nalewki nie stosować w połączeniu z innymi lekami, ze względu na obecność alkoholu.

Przetwory z morwy czarnej, które wytwarza się z owoców, zaleca się stosować u osób chorych na anemię i choroby nerek. Ponadto dżem z morwy ma wspaniały smak i wzmacnia odporność. Owoców morwy czarnej używa się także jako dodatków do ciast i tortów.

Morwa biała czy czarna – która jest lepsza? 

Morwa biała to najbardziej popularny reprezentant gatunku. Nie posiada w Polsce naturalnego stanowiska. Zarówno morwa biała jak i czarna zostały specjalnie nasadzone w okolicach dróg, w parkach. Morwa biała ma lepszą odporność na mróz, dlatego też w Polsce jest ona bardziej znana. Owoce morwy czarnej są smaczniejsze, bardziej wyraziste. Morwa biała natomiast ma przebadane właściwości obniżające cukier, których drugi gatunek już nie posiada. W aptekach dostępne są herbatki, tabletki, płyny z wyciągiem z morwy białej, które mają na celu uregulowanie poziomu glukozy we krwi diabetyków. Cenione są także przez osoby odchudzające się. Morwa czarna ma natomiast w swoim składzie sporo mikroelementów i witamin, które wzmacniają odporność organizmu. Jej owoce są nieco mniej kaloryczne. Nadają się do sporządzania przetworów, soków, nalewek. Liście morwy czarnej i białej stanowią pożywienie dla motyla – jedwabnika morwowego. Jest on wykorzystywany do produkcji nici jedwabnych w swoim kokonie. Stanowią one podstawę do wytwarzania jedwabiu. Gąsienica jedwabnika morwowego do stworzenia kokonu potrzebuje spożyć około trzydziestu kilogramów 30 kg liści morwy białej.