W Polsce rośliny cebulowe i bulwiaste cieszą się dużym powodzeniem. Może dlatego, że niektóre z nich (przebiśniegi,  śnieżyce, śnieżniki, cebulce, krokusy) po długiej zimie zwiastują wiosnę? Coraz powszechniej uprawia się u nas także czosnki ozdobne, szachownice, kosaćce cebulowe i szafirki. Jednak wiele gatunków jest ciągle mało znanych, warto więc najpiękniejszym z nich przyjrzeć się bliżej.

Najpierw może to być potężna szachownica perska Fritillaria persica, dorastająca do 120 cm, z długim gronem złożonym z ciemnopurpurowych (prawie czarnych) lub białych kwiatów, oraz szachownica Michajłowskiego Fritillaria michailowskyi, która ma wysokość tylko 20 cm i kwiaty purpurowo-żółte.

Następnie warto zwrócić uwagę na uroczą, niską, o żółtych kwiatach szachownicę złocistą Fritillaria aurea i na szachownicę assyryjską Fritillaria assyriaca o kwiatach brązowoczerwonych z żółtym obrzeżeniem. Ich kwitnienie przypada na kwiecień i maj.

Irys żyłkowany Iris reticulata (zdj.: Fotolia.com)

Szachownice najlepiej rosną w miejscach słonecznych, na glebie żyznej i przepuszczalnej lub z dobrym drenażem. W okresie wegetacji (wiosną) wymagają obfitego podlewania i nawożenia. 

Kolejne gatunki to kwitnąca w kwietniu kamasja Leitchlina Camasia leichtlini, która dorasta do 1 m, i podobnej wysokości, a kwitnąca nieco później, bo w maju, kamasja Kusika Camasia cusickii. U obu gatunków kwiaty zebrane są w grona złożone z kilkudziesięciu gwiazdkowatych kwiatów. Kamasje pięknie wyglądają na tle trawników, krzewów liściastych i iglastych, a także na rabatach bylinowych. Można je też polecić do ogrodów naturalistycznych. Najlepiej rosną w miejscach słonecznych i lekko ocienionych.

Na uwagę zasługuje także rzadko spotykany w ogrodach ifejon jednokwiatowy Ipheion uniflorum z rodziny czosnkowatych. Tworzy on pęd długości 15-20 cm, zakończony jednym jasnoniebieskim bądź białym kwiatem o słodkim zapachu (po ścięciu pachnie czosnkiem). Kwitnie w kwietniu-maju. Jego cebule sadzi się na obrzeżach rabat bylinowych, grup krzewów i pod wysokim drzewami liściastymi na glebie lekkiej i przepuszczalnej. W surowe zimy wymaga okrycia.

Mało znanym gatunkiem szafirków jest szafirek wielkoowocowy Muscari macrocarpum. Jego rurkowate rozwinięte kwiaty mają barwę seledynowożółtą, a w pąkach purpurowobrązową. Szafirek ten kwitnie w kwietniu i maju. Ma grube, mięsiste cebule i trwałe korzenie. W maju w razie suszy warto go podlewać (dotyczy to również innych gatunków szafirków) i dokarmiać nawozami mineralnymi. Suche i gorące lato sprzyja obfitemu jego kwitnieniu w następnym roku.

Na szersze rozpowszechnienie zasługują także kosaćce cebulowe, potocznie nazywane irysami: irys żyłkowany Iris reticulata, irys Danforda Iris danfordiae oraz irys bucharski Iris bucharica.