Taką przemianę zaobserwował z pewnością każdy właściciel ogrodu: po kilku latach drobna, delikatna roślina staje się uciążliwym zielskiem, którego rozwoju nie można w żaden sposób powstrzymać. A przecież wiele takich okazów może zdobić ogród przez wiele lat. Wystarczy tylko stosować je we właściwy sposób.

Mocno rozrastające się rośliny okrywowe jak np. bluszczpragnia syberyjska, znacznie ułatwiają pielęgnację większych grup krzewów. Tworzą one gęsty dywan liści, głuszący nawet najbardziej uciążliwenieustępliwe chwasty. Należy jednak pamiętać, że trudno znoszące konkurencję, płytko korzeniące się krzewy, jak np. dereń kwiecisty, powinny najpierw mocno wrosnąć w podłoże, aby mogły bez szkody wytrzymać bliskie sąsiedztwo roślin kobiercowych. Nawet bardzo delikatne gatunki, np. ułudka wiosenna Omphalodes verna czy żywokost SymphytumHidcote Blue’, tworzą tak gęstą darń, że korzenie krzewów nie mogą pobierać z ziemi potrzebnych ilości wody. Podczas sadzenia krzewów warto wokół bryły korzeniowej każdego umieścić płytką osłonę z folii stawowej.

Żywokost Symphytum (zdj.: Fotolia.com)

Ekspansywne samosiejki

Niektóre byliny kwitnące nie są obłaskawione tak, jak chcielibyśmy. Orlikipłomyki bez problemów rozsiewają się samodzielnie. Wyrastające z nasion rośliny potomne przeważnie mają kwiaty o barwach gatunku dzikiego i w ekstremalnych przypadkach mogą nawet wypierać formy uprawowe, gdyż odznaczają się znacznie większą witalnością. Aby uniknąć ich ekspansji, starajmy się ścinać wszystkie więdnące po zapyleniu kwiaty, zanim dojrzeją nasiona.

Natomiast w przypadku innych dzikich bylin samosiew jest zjawiskiem pożądanym. Krótko żyjące rośliny, jak np. naparstnica, miesiącznicamekonops walijski, utrzymują się w ten sposób na rabacie przez wiele lat, chociaż poszczególne okazy będą obumierać już po dwóch latach.

Znacznie bardziej kłopotliwe są byliny wypuszczające rozłogi, jak np. tojeść rozesłana Lysimachia nummularia. Ich rozwój należy systematycznie ograniczać przez podział i usuwanie części roślin. Dobre efekty daje także łączenie ekspansywnych gatunków z roślinami, które są bardziej wytrzymałe i nie dają się łatwo pokonać, jak np. bodziszkiprzywrotnik.

Zapora dla roślin tworzących uciążliwe rozłogi korzeniowe

Sumak octowiec Rhus typhina jest jednym z drzew przybierających najpiękniejsze barwy jesienne, ale swymi rozłogami korzeniowymi może nam mocno uprzykrzyć życie. Wycinanie odrostów daje efekt odwrotny, powoduje, że pojawia się ich coraz więcej. Dlatego drzewo octowe należy zawsze sadzić w osłonie-zaporze dla korzeni.

Jest to pas mocnego plastiku grubości 2 mm i wysokości ok. 70 cm, złączonego metalową szyną w obręcz, wkopaną pionowo w ziemię. Taka zapora utrzyma w ryzach korzenie innych ekspansywnych roślin, np. bambusa czy rokitnika. średnica obręczy nie może być zbyt mała, aby rośliny nie cierpiały z powodu suszy.

  

Problematyczne drzewa i krzewy

Drzewa i krzewy również mogą być kłopotliwe. Niektóre gatunki tworzą rozłogi, inne rozsiewają się tak licznie (np. klon), że każdej wiosny na rabatach pojawia się mnóstwo młodych roślinek, które należy plewić równie starannie jak chwasty. Szczególnie uciążliwe są siewki wyrastające wewnątrz żywopłotu. Niedostrzeżone w początkowych miesiącach, rozwijają się bardzo mocno i po dwóch latach są trudne do usunięcia. Dlatego przy każdym cięciu żywopłotu należy je wyszukiwaćwyrywać.

Nadzwyczajna witalność jest charakterystyczną cechą bambusa. Gatunki tworzące rozłogi mogą w ciągu kilku lat opanować sporą część ogrodu. W dodatku ich płytko położone kłącza są bardzo twarde. Należy więc rezygnować z bambusów ekspansywnych, jak np. Fargesia, albo sadzić je w specjalnych osłonach.

Przykładu ekspansywnych roślin


- Miechunka rozdęta Physalis alkekengi ma niezwykłe owoce, które trudno pomylić z innymi. W wilgotnej ziemi ta cieniolubna bylina rozrasta się bardzo mocno, tworząc gęste kępy. 

- Żółto kwitnący mekonops walijski Meconopsis cambrica rozsiewa się w sposób niekłopotliwy dla ogrodnika. Pojawia się niezbyt licznie w nowych miejscach, zmieniając stopniowo wygląd rabaty.

- Paproć pióropusznik strusi Matteucia struthiopteris jest znana z ekspansywnych skłonności. W odpowiednich warunkach (wilgotna, próchniczna ziemia) potrafi szybko okryć duże powierzchnie.

- Kasztanowiec drobnokwiatowy Aesculus parviflora jest krzewem co roku zwiększającym szerokość o 20-30 cm. Jako roślina dojrzała wypuszcza liczne krótkie rozłogi korzeniowe, tworząc rozległe, gęste kępy.

- Syberyjski dereń biały Cornus alba ‘Sibirica’ to dzielny zdobywca terenu. Jego zewnętrzne pędy boczne łatwo stają się rozłogami. Szybko się ukorzeniają, gdy tylko uzyskają kontakt z podłożem.

- Różowo kwitnący ostrogowiec Centranthus i krótko żyjąca miesiącznica Lunaria rozsiewają się samodzielnie. Natomiast żółta tojeść Lysimachia rozprzestrzenia się za pomocą rozłogów.