Rabaty rozkwitające co roku wszystkimi kolorami tęczy to jedno z najwspanialszych widowisk, jakie można zobaczyć w ogrodzie ozdobnym. Mimo to wielu ogrodników-amatorów wciąż stroni od zakładania bylinowych rabat, sądząc, że uprawa bylin jest pracochłonna i zbyt kłopotliwa.
Najważniejszym kryterium, według którego należy aranżować pojedyncze gatunki bylin, jest optymalne dopasowanie potrzeb roślin do miejscowych warunków glebowych i oświetleniowych. To podstawowy wymóg, który musi być spełniony, aby rośliny mogły się zdrowo rozwijać i bujnie kwitnąć. Trzeba też zwrócić uwagę na siłę wzrostu roślin z sąsiedztwa, tak aby nie zagłuszały one rozwoju bylin i nie rywalizowały z nimi o pokarm. Tylko wtedy uda nam się stworzyć bujnie kwitnącą rabatę, na której formy i kolory mieszają się w harmonijną całość. Co do roślin, to nie muszą być regularnie przycinane, zasilane, podlewane ani też pielone.

Rośliny na suche stanowiska
Na słonecznych stanowiskach w przepuszczalnym suchym podłożu piaszczystym doskonale czują się wytrzymałe byliny rodem z północnoamerykańskich prerii i południowo-wschodnich stepów Europy. Dzięki rozbudowanemu systemowi korzeni rosnących w głąb ziemi są one w stanie przetrwać bez uszczerbku na zdrowiu nawet długotrwałe okresy letniej suszy. Dlatego regularne podlewanie zalecane jest przede wszystkim pierwszego lata po posadzeniu, tak aby byliny mogły się dobrze ukorzenić. Wiele gatunków roślin preriowych i stepowych już dawno przyjęło się w uprawie ogrodowej, najciekawsze okazy bywają jednak dostępne tylko w wyspecjalizowanych centrach ogrodniczych.
Do niewymagających wysokich gatunków nadających się na ekspozycję w samym sercu rabaty zaliczają się m.in.: jeżówki Echinacea pallida (jeżówka blada) i E. paradoxa, penstemon palczasty Penstemon digitalis i astry gładkie Aster laevis. Mniejsze rozmiary osiągają: przetacznik kłosowy Veronica spicata, krwawnik wiązówkowaty Achillea filipendulina, nachyłek lancetowaty Coreopsis lanceolata i pysznogłówka Monarda menthifolia. Na suchych stanowiskach świetnie spisuje się przegorzan Echinops, stepowa bylina podobna z liści i kwiatostanów do ostu. Jest rośliną miododajną i przyciąga mnóstwo pszczół. Na podobnych stanowiskach, na wapiennych glebach, bardzo dobrze rośnie dyptam, jedna z najtrwalszych bylin ogrodowych.
Na słonecznych stanowiskach w żyznym, gliniastym podłożu, które dobrze utrzymuje wilgoć, a jednak nie jest mokre, do nasadzeń można wykorzystać jeszcze większą liczbę roślin. Takie warunki rozwojowe odpowiadają dzielżanom Helenium, dzwonkom kremowym Campanula lactiflora i Agastache rugosa. Namiastkę prerii uzyskamy, łącząc w nasadzeniu astry nowoangielskie Aster novae-angliae, jeżówkę purpurową Echinacea purpurea i przetacznikowca Veronicastrum virginicum. Ciekawym uzupełnieniem każdego nasadzenia są trawy ozdobne, takie jak proso Panicum virgatum i trawa indyjska Sorghastrum nutans. Trawy należy sadzić w nieregularnych odstępach, tak aby założenie sprawiało wrażenie stworzonego przez naturę.

Rośliny na wilgotne stanowiska
Na glebach wilgotnych i mokrych doskonale czują się kosaćce syberyjskie Iris sibirica. Ze swej najlepszej strony dają się poznać w maju i czerwcu, kiedy zakwitają w odcieniach koloru niebieskiego. W aranżacjach wielogatunkowych można je łączyć z liliowcem małym Hemerocallis minor oraz mieszańcami pełnika europejskiego Trollius europaeus. W charakterze roślin towarzyszących mogą też być wykorzystane wilczomlecz błotny Euphorbia palustris i rdest wężownik Polygonum bistorta oraz wiązówka błotna Filipendula ulmaria. W tym przypadku zaleca się jednak sadzić rośliny w nieco większych odstępach, gdyż gatunki te mają tendencję do silnego rozrastania się.

Rośliny do cienia
Także do miejsc zacienionych można dobrać bardzo dużo ładnych bylin. Łatwe w pielęgnacji są: wilczomlecz migdałolistny Euphorbia amygdaloides, różne gatunki bodziszka i żółto kwitnący mekonops walijski Meconopsis cambrica. Ostatni jest rośliną krótkowieczną, ponieważ jednak wysiewa się samoistnie, jest stale obecny w ogrodzie. Zacienione wilgotne miejsca są odpowiednie dla zawilców, parzydła leśnego, tawułek, częściowo zimozielonego epimedium, funkii i bergenii.
W świetlistym cieniu drzew i dużych krzewów może rosnąć zaskakująco duża liczba kwitnących bylin. Aby jednak mówić o efektywnej (i efektownej) uprawie, muszą być spełnione pewne warunki. Przede wszystkim należy ustalić stopień przepuszczalności podłoża i określić, czy rośliny nie będą ze sobą konkurować o wodę i pokarm. Na przykład w nasadzeniach z płytko korzeniącymi się krzewami byliny nie mają dostępu do dużych zasobów wody. Niewielki zapas wody wystarcza mekonopsowi walijskiemu Meconopsis cambrica, wilczomleczowi migdałolistnemu Euphorbia amygdaloides i bodziszkowi Geranium nodosum. Tam, gdzie na zacienionych stanowiskach podłoże ma nieco większą wilgotność, można uprawiać białe serduszka okazałe Dicentra spectabilis ‘Alba’ i fioletowe bodziszki himalajskie Geranium himalayense. Do zamykania luk w nasadzeniach z powodzeniem wykorzystuje się Hyacinthoides hispanica. Do zadarniania miejsc cienistych i lekko wilgotnych nadają się np. jasnota plamista, bergenia, marzanka wonna Asperula odorata, kokorycz Corydalis.

Ściółkowanie roślin rabatowych
Na rabatach o charakterze naturalnym, gdzie podstawę nasadzenia stanowią byliny dzikie, bardzo ważne jest okrywanie podłoża ochronną warstwą wyściółki. Dzięki niej rośliny nie muszą być tak często podlewane, poza tym chwasty rozprzestrzeniają się na znacznie mniejszą skalę. Ściółkowanie ma również tę zaletę, że rośliny zdrowiej się rozwijają i lepiej znoszą zimowanie. Niestety, nie we wszystkich przypadkach można stosować popularną wyściółkę z rozdrobnionej kory. Ta nadaje się tylko do ściółkowania bylin tolerujących (preferujących) próchniczne podłoże o odczynie kwaśnym. Stosowanie korowej wyściółki dla roślin wywodzących się z terenów stepowych, jak szałwia czy rozchodnik, nie daje pożądanych efektów. Rośliny stepowe preferują suche warunki rozwojowe i raczej podłoża ubogie w pokarm. Dla nich optymalna jest wyściółka z materiału mineralnego, takiego jak tłuczeń czy żwirek (grubość warstwy 4-5 cm). Każda wyściółka pełni nie tylko funkcje użytkowe, ale i ozdobne, podkreślając styl ogrodu. Wyściółki ze żwiru oddają styl ogrodu śródziemnomorskiego lub górskich potoków, podczas gdy wyściółki z kory doskonale imitują styl leśno-parkowy.