Wygląda na to, że Polacy w końcu polubili szparagi. Choć do Polski warzywo to trafiło już kilkaset lat temu, długo nie mogło „przebić się” do masowego odbiorcy. Teraz spożycie smacznych pędów sukcesywnie rośnie.

Szparag dostępny jest w trzech odmianach: białej, zielonej i fioletowej, przy czym kolor zależy wyłącznie od sposobu uprawy. W Polsce uprawia się wyłącznie szparagi białe, które uzyskuje się w wyniku bielenia, czyli uprawy bez dostępu promieni słonecznych (w ziemnych kopcach). Dawniej uprawa szparagów wymagała cierpliwości, bo odmiany tradycyjne, np. ‘Merrygreen’, dojrzewały dopiero trzy lata po założeniu plantacji.

Nowe odmiany, jak ‘Cumulus’ i ‘Gijnlim’, rosną szybciej. Poza tym dziś wybiera się do produkcji wyłącznie plenne odmiany męskie (a nie odmiany męskie i żeńskie), które dojrzewają już rok po sadzeniu i które plonują do dwóch tygodni. W drugim roku szparagi można zbierać przez cztery tygodnie, w trzecim roku – od maja aż do końca czerwca. Uprawy odmładza się mniej więcej co 10 lat. Szparagi rosną najlepiej na glebach suchych i wapiennych. 

Odmiany fioletowe rzadko pojawiają się na polskich stołach. Inaczej w krajach, gdzie uprawa szparagów ma dłuższą tradycję, czyli we Włoszech i Francji. Sałatki i antipasti przyrządza się wyłącznie ze świeżych pędów, bo w czasie gotowania tracą one swój oryginalny kolor i zielenieją. Niektóre odmiany nadają się do uprawy ogrodowej, jedną z nich jest ‘Burgundine’.

Najlepszy smak mają łodygi wykopane rankiem i przyrządzone na obiad jeszcze tego samego dnia. Już kilka godzin później wzrasta w nich stężenie substancji gorzkich. Warto podkreślić, że odmiany fioletowe mają większą plenność niż pozostałe. Zaznaczmy, że uprawy ogrodowe dają większy plon niż polowe, bo są lepiej osłonięte od wiatru.

Przyśpieszanie zbioru szparagów

Zbiór szparagów można łatwo przyspieszyć. Służą do tego specjalne wyściółki z czarno-białej folii (z jednej strony czarnej, z drugiej białej). Pod takim przykryciem nie rosną chwasty, a ziemia utrzymuje wyższą temperaturę. Szparagi zaczynają rosnąć, gdy temperatura podłoża wzrasta do 12°C. W maju, gdy pogoda bywa jeszcze dość niestabilna, ciepłotę podłoża można zwiększyć poprzez obrócenie folii czarną stroną do góry.

Biała strona folii chroni przed przegrzaniem. Najsmaczniejsze są te pędy, które dojrzewały w 20°C. Jeżeli ziemia ogrzewa się zbyt szybko, pędy robią się łykowate. Tracą walory smakowe także wtedy, gdy w okresie intensywnego wzrostu kopiec wysycha. Podłoże trzeba nawadniać także po zbiorach, bo szparagi dalej rosną, a największe pragnienie mają od lipca do września.

Przydomowa hodowla szparagów

 

Po czym poznać, że szparagi są świeże? Należy przede wszystkim zwracać uwagę na ścięte końce pędów. Jeżeli warzywa są świeże, pędy będą drobnoporowate i soczyste. Czasami świeżość sprawdza się na słuch, bo ocierane o siebie pędy charakterystycznie skrzypią. Nie jest to jednak metoda w stu procentach wiarygodna.

Główki szparagów sklepowych są zwykle zamknięte; szparagi ogrodowe można zbierać także wtedy, gdy są lekko rozchylone. Nie wpływa to w żaden sposób na smak, a ma jedynie znaczenie estetyczne. Jeżeli pędów nie zjemy od razu, trzeba je owinąć w wilgotną ściereczkę i umieścić w chłodnym miejscu. Tradycyjnie szparagi gotuje się w lekko osolonej wodzie. Najlepiej wykorzystać w tym celu specjalny wysoki garnek do gotowania szparagów.