Trawa cytrynowa to nie tylko aromatyczny dodatek do potraw i napojów, ale też piękna ozdoba ogrodu czy balkonu. Dodatkowo roślina ta, a także uzyskiwany z niej olejek, mogą mieć korzystny wpływ na nasze zdrowie. Co to jest trawa cytrynowa? Jak ją uprawiać i czy można ją hodować w doniczce? Przeczytaj i dowiedz się jakie właściwości ma trawa cytrynowa. 

Trawa (Cymbopogon citratus) nazywana jest też cytronelą lub palczatką cytrynową. Uzyskiwany z niej olejek lemongrasowy jest niezwykle aromatyczny i orzeźwiający. Stanowi on częsty składnik kosmetyków takich jak dezodoranty lub sól do kąpieli. Dodatkowo jego intensywny zapach bardzo skutecznie odstrasza komary. Również sama roślina staje się u nas coraz bardziej popularna i dostępna jako przyprawa. Wysokie, rozłożyste kępy i przyjemny, cytrynowy zapach, to cechy jakimi wyróżnia się trawa cytrynowa. Właściwości i walory smakowe tej ozdobnej rośliny sprawiają, że warto zainteresować się jej uprawą we własnym ogródku lub w doniczce na balkonie.

Trawa cytrynowa: opis

Trawa cytrynowa to tropikalna roślina należąca do rodziny traw wiechlinowatych. Pochodzi z południowo -wschodniej Azji, występuje też w krajach śródziemnomorskich oraz w Afryce. Rośnie w bujnych kępach i osiąga wysokość od 80 do 150 cm w uprawach. Dziko rosnąca trawa cytrynowa może mieć nawet do 3 m. Wyglądem przypomina trawy ozdobne i może być hodowana wyłącznie ze względu na walory estetyczne. Doskonale pasuje do minimalistycznie urządzonych tarasów w stylu orientalnym. Jej źdźbła są grube i mają charakterystyczne, ostro zakończone brzegi. Cytronela kwitnie czerwono-zielonymi kwiatami, przypominającymi kłosy.

Jadalną częścią są białe bulwy, w których kryje się najwięcej aromatu oraz jasno zielonkawe podstawy liści, do wysokości około 20 cm. Łodyga trawy cytrynowej znana jest głównie jako aromatyczna przyprawa w kuchni orientalnej. Szczególnie często spotyka się ją wśród składników dań tajskich. Do najbardziej znanych potraw z trawą cytrynową należy tajska ostro -kwaśna zupa Tom -Yum, kurczak z trawą cytrynową i mleczkiem kokosowym oraz bardzo popularne w Tajlandii curry.

Ta roślina, jak sama nazwa wskazuje, wyróżnia się cytrynowym smakiem, jednak jest znacznie łagodniejsza od cytryny i w ogóle nie jest kwaśna. Jej aromat wzbogacony jest lekką, korzenno - imbirową nutką. Można ją dodawać do potraw świeżą (łodygę należy zmiażdżyć aż puści sok), suszoną, mrożoną lub marynowaną. Dostępna jest także w postaci pasty sprzedawanej w słoiczkach. Sama w sobie trawa cytrynowa może być twarda i włóknista, dlatego albo trzeba ją bardzo dokładnie rozdrobnić, albo wyjąć po ugotowaniu potrawy, kiedy już odda cały swój aromat.

W naszych sklepach najczęściej dostępna jest trawa cytrynowa suszona. Zastosowanie tej przyprawy jest niezwykle wszechstronne. Wykorzystuje się ją jako dodatek do zup, sosów, napojów, sałatek czy do marynowania mięsa lub ryb. Można ją również zalać wrzątkiem i kiedy naciągnie pić w postaci naparu o orzeźwiającym smaku. Suszona trawa cytrynowa jest częstym składnikiem herbat smakowych oraz azjatyckich mieszanek ziołowych.

Getty Images, Westend61

Trawa cytrynowa: uprawa domowa

Trawa cytrynowa bardzo dobrze nadaje się do uprawy w domu. Wprawdzie sadzonki tej rośliny nie są u nas powszechnie dostępne, ale można z łatwością wyhodować ją samodzielnie z nasion. Najlepiej wysiewać je wczesną wiosną, pod koniec marca. Nasiona trawy cytrynowej umieszczamy w pojemnikach wypełnionych ziemią do wysiewu i lekko dociskamy. Następnie trzeba je nawilżyć i ustawić w ciepłym i słonecznym miejscu. Siewki pojawiają się już po kilku dniach. Należy pamiętać o ich regularnym zraszaniu, aby miały cały czas wilgotno. W początkowej fazie można też przykryć je folią, która zapobiegnie zbyt szybkiemu przesuszeniu.

Kiedy roślinki nieco podrosną, przesadzamy je do większych skrzynek lub doniczek. Ich dalsza pielęgnacja polega głównie na regularnym podlewaniu oraz zapewnieniu ciepła i dużych ilości promieni słonecznych. Po połowie maja, kiedy już miną ostatnie przymrozki, donice z trawą cytrynową można wynieść na balkon lub taras, gdzie mogą pozostać do jesieni. Trawa cytrynowa ładnie prezentuje się około 3-4 lat. Raz do roku dobrze jest wymienić jej pojemnik na większy.

Trawa cytrynowa: uprawa w ogrodzie

Trawa cytrynowa jest rośliną wieloletnią, ale w naszym klimacie nie przetrwa zimy w ogrodzie. Jest ona bardzo wrażliwa na zimno. Temperatury poniżej 8°C jej nie służą, a kiedy spadną poniżej 0°C, trawa cytrynowa nie ma praktycznie szans na przetrwanie. Cytronelę można potraktować jako sezonową ozdobę lub przesadzić na zimę do donicy i przezimować w ogrzewanym pomieszczeniu.

Jednak cytrynowa trawa pięknie wygląda w ogrodzie, dlatego nie warto z niej rezygnować. W okresie od późnej wiosny do wczesnej jesieni można z powodzeniem wykorzystać ją jako ozdobę kwiatowych rabatek, skalniaków, czy na obrzeżach trawników. Cytronela potrzebuje dużo ciepła i słońca, a stanowisko, na którym rośnie powinno być osłonięte od wiatru. Dobrze też zrobi jej zasilenie nawozem wieloskładnikowym.

Choć w sezonie letnim trawa cytrynowa potrzebuje dużo wilgoci, jeśli zdecydujemy się ją przezimować w pomieszczeniu należy ograniczyć jej podlewanie i całkowicie zrezygnować z nawożenia. Na wiosnę trzeba przyciąć pędy do wysokości około 5 cm. Jeśli zdecydujemy się zostawić roślinę w pojemniku, dobrze jest wymienić chociaż część podłoża na nowe. Jest to też dobry moment by rozdzielić większe rośliny na mniejsze kępy.

Z dojrzałej trawy cytrynowej można samodzielnie zrobić sadzonki. Obcięte pędy należy wstawić do wody i poczekać aż wypuszczą korzenie, a następnie wsadzić je do gruntu lub do donicy z ziemią.

Trawa cytrynowa: zastosowanie i właściwości lecznicze

Bylina była stosowana już przed wiekami w Azji i Ameryce Południowej, gdzie doceniano jej pozytywny wpływ na zdrowie. W Indiach leczono nią niestrawność i brak apetytu, a Chińczycy przyrządzali z niej napój na ból głowy i żołądka. W wielu krajach Ameryki Południowej traktowana jest jako środek pobudzający. Dodaje się ją do popularnego brazylijskiego naparu z yerba mate, a także do peruwiańskiego, gazowanego napoju o nazwie Inca Kola (Złota Kola), który jest produkowany od 1935 roku i cieszy się ogromną popularnością.

Trawa zawiera dużo witaminy C, żelaza, manganu i potasu, a także polifenole oraz pewne ilości folianów. Właściwości lecznicze trawy cytrynowej są potwierdzone badaniami naukowymi. Roślina ta ma pozytywny wpływ na utrzymanie odpowiedniego poziomu cholesterolu i glukozy we krwi. Wspomaga koncentrację, działa przeciwdepresyjnie, a także poprawia krążenie krwi. Dodatkowo zawiera substancje, które mogą być pomocne w profilaktyce takich chorób jak cukrzyca czy nowotwory. Trawa cytrynowa stosowana zewnętrznie odświeża, odkaża, zmniejsza wydzielanie łoju oraz łagodzi zapach potu. Nie stwierdzono żadnych przeciwwskazań do spożywania trawy cytrynowej, jedynie kobiety w ciąży nie powinny przesadzać z jej ilością. Najszersze zastosowanie ma olejek eteryczny uzyskiwany z trawy cytrynowej, taki sam jak ten pochodzący ze skórki cytrynowej. Ma on działanie odkażające, pomaga walczyć z opryszczką i łagodzić stany zapalne. Stosuje się go na szeroką skalę w kosmetyce.

Napar z trawy cytrynowej

Wiele zastosowań ma też napar, którego podstawą jest trawa cytrynowa. Działanie takiego napoju wpływa pozytywnie na wiele dolegliwości. Łagodzi wzdęcia, pomaga w problemach żołądkowych i wspomaga wydzielanie soków trawiennych. Poza tym ma lekkie działanie moczopędne. Sprawdza się też przy przeziębieniach, ponieważ zawiera dużo witaminy C. Jego działanie antybakteryjne i odkażające sprawia, że doskonale nadaje się do płukania bolącego i podrażnionego gardła.

Suszenie trawy cytrynowej to dobry pomysł, jeśli nie jesteśmy w stanie zużyć jej na bieżąco. Najlepiej pociąć ją na małe kawałeczki i rozsypać równomiernie na płaskiej powierzchni np. na tacy czy stolnicy. Trawę pozostawiamy do wysuszenia w zaciemnionym, suchym i przewiewnym miejscu. Kiedy już wyschnie, przechowujemy w szczelnie zamkniętym słoiczku, najlepiej z ciemnego szkła.