Morwa biała to popularne drzewo rosnące w licznych ogrodach i parkach. Daje cień, tworzy piękne liściaste żywopłoty, kwitnie i delikatnie pachnie. Wykazywane przez drzewo, jakim jest morwa biała właściwości sprawiają, że liście stosuje się w terapii pomocniczej cukrzycy. Wybierając nowe rośliny do ogrodu warto zapoznać się z morwą białą.

Morwa biała – opis i stanowisko

Biała morwa (Morus alba L.) to nieduże drzewo z rodziny morwowatych. Jest jedynym gatunkiem morwy występującym w Polsce. Pochodzi z Chin, choć w innych częściach świata pojawiła się bardzo dawno - w Europie uprawiana jest od IX wieku. Oprócz morwy białej występują jeszcze dwa podobne gatunki - morwa czerwona oraz morwa czarna. Nie występują one na terenie Polski.

Morwa biała drzewo osiąga wysokość od 10 do około 15 metrów. Jest rośliną jednopienną, co oznacza, że kwiaty męskie oraz żeńskie występują na jednym drzewie. Kwiaty morwy są niepozorne, o żółtawym odcieniu, wydzielają lekki i przyjemny zapach. Spore liście łączy jajowaty kształt, choć są one nieregularne i często do siebie niepodobne. Z kolei owoce morwy białej to niełupki, otoczone niepękająca osłonką nasiona, porośnięte osnówkami zawierającymi dużo słodkiego soku. Owoce morwy białej przybierają różne kolory, od białego, poprzez różowy do brunatnego i fioletowoczarnego, dlatego drzewo to bywa czasem mylone z pokrewnymi mu gatunkami.

W Chinach morwa biała pełni ważną rolę w gospodarce - jej liśćmi pożywiają się larwy jedwabnika morwowego, z których pozyskuje się jedwab. Z kolei w polskich ogrodach, parkach i miastach sadzi się ją jako roślinę ozdobną i zacieniającą. Liście morwy białej wykazują też cenne właściwości zdrowotne, a owoce walory smakowe. W przypadku drzewa tak popularnego jako morwa sadzonki można kupić w niemal każdym większym sklepie ogrodniczym. Aby roślina dobrze się przyjęła, należy przygotować dla niej słoneczne i osłonięte stanowisko i lekką, gliniastą glebę o odczynie obojętnym. Cechują ją liczne odrosty korzeniowe, które można przycinać lub wykorzystać do stworzenia gęstego, liściastego żywopłotu. Sadownicy obsadzają morwami swoje sady, by soczyste owoce przyciągały ptaki. Dzięki temu można uniknąć choć części szkód, zwłaszcza w sadach czereśniowych.

Morwa biała – pielęgnacja

Morwa biała jest drzewem łatwym w uprawie. Wystarczy zapewnić jej dobre stanowisko. Rosnąc, będzie wytwarzała wiele odrostów korzeniowych, które można z powodzeniem i bez obaw przycinać. Drobne pędy należy ciąć wiosną i latem, grubsze maksymalnie do końca sierpnia. Aby kupić dobrą sadzonkę, warto wybrać się do sprawdzonego sklepu oferującego drzewa owocowe. Kupno sadzonki z niesprawdzonego źródła nie niesie ze sobą aż tak dużego ryzyka, gdy morwa biała ma być jedynie rośliną ozdobną czy zacieniającą. Jeśli jednak jej przeznaczeniem jest dostarczanie owoców na dżemy i do suszenia lub surowca zielarskiego w postaci liści, warto rozejrzeć się za pewnym i dobrym źródłem sadzonek.

Podczas większych chłodów drzewo przemarza, ponieważ pochodzi z części świata cieplejszych niż Polska. Warto osłaniać je przed mrozami, szczególnie gdy jest jeszcze młode i niewielkie. Ryzyko przemarznięcia nie dotyczy jednak całej Polski - zdarza się to głównie w regionie Białegostoku i na Suwałkach, czyli tam, gdzie panują zimą najniższe temperatury.

Kiedy sadzić morwę białą?

Morwa biała najlepiej przyjmuje się po okresie chłodów. Sadzenie morwy białej powinno odbywać się wiosną. Aby drzewka mogły szybko ukorzenić się w nowej glebie, należy posadzić je 10 - 15 cm głębiej niż rosły w szkółce. Dostęp do światła i przeciętna ogrodowa gleba stanowią w większości przypadków warunki wystarczające, by drzewo rozwijało się doskonale.

Kiedy owocuje morwa biała?

Morwa biała kwitnie w maju, a owoce pojawiają się latem, najczęściej w lipcu lub na przełomie czerwca i lipca. Są niewielkie i skupione w grona przyjmujące podłużny kształt. Są dojrzały i jadalne, gdy ich osnówki stają się miękkie i słodkie.

Gtty Images, Tahreer Photography

Co zrobić z owoców morwy białej?

Mowa biała to roślina, której owoce nadają się do spożycia. Ich smak jest słodki, ale niecharakterystyczny. Wiele osób określa go jako mdły. Ich słodki smak i duża zawartość sacharozy i fruktozy sprawiają jednak, że wytwarzane przez drzewo biała morwa owoce nadają się doskonale do przygotowywania przetworów bez dodatku cukru. Z owoców morwy przygotowuje się:

    kompoty,
    syropy,
    soki,
    dżemy.

Istnieje wiele sprawdzonych przepisów na przetwory z owoców morwy. Wiele z nich nadaje się dla diabetyków ze względu na brak dodanego cukru. Oprócz walorów smakowych, owocom morwy przypisuje się także działanie przeciwkaszlowe i wzmacniające odporność. Syrop bez cukry zawiera dużo żelaza.

Warto również zwrócić uwagę na liście morwy białej, które stanowią główny surowiec zielarski. Badania naukowe pokazują, że napar z suszonych liści tej rośliny pomaga obniżać poziom cukru we krwi, a także zawiera przeciwutleniacze (flawonoidy, kwas askorbinowy). Napar z liści morwy białej jest stosowany pomocniczo w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz przy dietach odchudzających.