Tytoń Nicotiana to rodzaj roślin zielnych, rzadziej drzew i krzewów z rodziny psiankowatych Solanaceae. Choć do rodzaju należy około 70 ga
tunków, sława i rozpowszechnienie jednego – tytoniu szlachetnego N. tabacum – przyćmiła wszystkie pozostałe. A są wśród nich gatunki o niezwykłej urodzie, a często i o odurzającym zapachu.

Znany na całym świecie tytoń szlachetny zawdzięcza swą sławę nikotynie – trującemu alkaloidowi, który jest wykorzystywany przez roślinę do obrony przed szkodnikami. W podobnym celu od dawna wykorzystywany był wywar z liści tytoniu. Jednak najwcześniej raczono się dymem z liści – w tym celu ta pochodząca z Ameryki roślina wykorzystywana była już około 3000 lat p.n.e. Już wtedy znane były tylko formy uprawne – nie spotkano w naturze form dzikich. Badania dowodzą, że tytoń szlachetny jest mieszańcem trzech innych gatunków.

Jednym z nich jest tytoń leśny N. sylvestris, uprawiany obecnie jako roślina ozdobna. Jego pokrój przypomina tytoń szlachetny. Duże, skupione u podstawy liście sprawiają, że rośliny mają kształt stożka. Jest to jeden z najbardziej widowiskowych gatunków jednorocznych. Nie tylko z powodu swych rozmiarów (do 2 m wysokości), ale także intrygujących kwiatów. Na szczycie rozgałęzionych pędów są baldachy złożone z wąskich i długich zwisających kwiatów. Białe, osadzone wysoko kwiatostany są niezwykle malownicze. Rośliny kwitną bardzo długo – od czerwca do jesieni. Tytoń leśny pięknie prezentuje się na różnego rodzaju rabatach, ale, z uwagi na swe rozmiary, najczęściej bywa sadzony z tyłu. Równie dobrze sprawdzi się na kwietnikach lub w pojemnikach. Warto go zestawiać z niskimi, dywanowymi gatunkami o kwiatach w kontrastujących z bielą intensywnych barwach: niecierpkiem Waleriana, szałwiami, koleusem. Odpowiadają mu miejsca słoneczne oraz żyzne, przepuszczalne, ale świeże gleby.

Innym ozdobnym gatunkiem tytoniu jest pochodzący z Brazylii tytoń oskrzydlony N. alata. Rośliny osiągają od 80 do 150 cm wysokości, ale w uprawie najpopularniejsze są niskie odmiany dorastające do 50 cm. Niezależnie od wysokości, rośliny tworzą wzniesione, silnie rozgałęziające się pędy. Pędy i liście pokryte są gruczołowatymi włoskami, przez co całe rośliny są lepkie. Główną ozdobą tego gatunku są wielobarwne kwiaty: białe, żółte, różowe, czerwone, fioletowe i zielonkawe. Rozkwitają przez całe lato. Płatki kwiatów zrośnięte są w długą rurkę. Ich łatki, czyli niezrośnięte części, odginają się pod kątem prostym, co nadaje kwiatom gwiazdkowaty kształt. Kwiaty intensywnie pachną wieczorem, wabiąc motyle nocne, dlatego rośliny dobrze jest sadzić blisko kącików wypoczynkowych.

Od tytoniu oskrzydlonego wywodzi się inny gatunek ozdobny – tytoń Sandera 
N. x sanderae. Od wyjściowego gatunku różni go przede wszystkim pokrój 
– rośliny są niższe i silniej rozgałęzione. Dzięki temu obficiej kwitną – niemal całe obsypane są kwiatami, które jednak pozbawione są zapachu. Ze względu na długie i obfite kwitnienie idealnie nadają się do uprawy pojemnikowej. Posadzone gęściej, tworzą zwarte wielobarwne kobierce. Oba gatunki najlepiej czują się na stanowiskach słonecznych, ale radzą sobie także w półcieniu. Gleba dla nich powinna być żyzna, próchniczna, o obojętnym odczynie.

Rozmnażanie tytoniu ozdobnego

Tytonie ozdobne rozmnaża się z rozsady. Nasiona wysiewa się do skrzynek w marcu lub kwietniu. Do skiełkowania wymagają światła, dlatego po wysiewie nasion się nie przykrywa. W temperaturze 18-22°C kiełkują po 7-15 dniach. Gdy rośliny wytworzą po dwa liście właściwe, pikuje się je do doniczek. W drugiej połowie maja tytonie ozdobne sadzi się na miejsce stałe.