Rodzaj epimedium Epimedium z rodziny berberysowatych Berberidaceae od dawna i nie bez przyczyny wzbudzał duże zainteresowanie, czego wyrazem są liczne i bardzo obrazowe nazwy zwyczajowe, pod jakimi roślina ta znana jest za granicą: skrzydła wróżki, rogate ziele czy kapelusz biskupa.

 

Największą ozdobą epimedium są pierzaste, „grzecznie ułożone” liście – od wiosny do jesieni zdobią rabaty kobiercem zielonych, za młodu często bordowo nabiegłych listków. Na tle cienistych rabat, w których epimedium najlepiej się czuje, odcinają się jasnym odcieniem zieleni, ciemniejącej latem i jesienią.

Niektóre gatunki epimedium mają zawsze zielone liście, które w naszych warunkach bywają jednak uszkadzane przez mrozy. Wiosną nad liśćmi ukazują się kwiaty, od których wzięły swój początek sugestywne nazwy rodzaju. Cztery wewnętrzne płatki (zwane u epimedium sepalami) u niektórych gatunków zakończone są charakterystycznymi ostrogami lub torebkami wytwarzającymi nektar.

Barwa kwiatów może być purpurowa i fioletowa w różnych odcieniach, ale także żółta lub biała. Kwiaty zebrane są w luźne grona pojawiające się wczesną wiosną przed lub razem z rozwijającymi się liśćmi.

W czasie kwitnienia epimedium osiągają do 50 cm wys. Te niewielkich rozmiarów rośliny odznaczają się jednak nie tylko wyjątkowymi walorami ozdobnymi, lecz również znane są przede wszystkim jako skuteczne afrodyzjaki. W sercowatych (jakżeby inaczej!) listkach kryje się bowiem ikariina o działaniu podobnym do najpopularniejszego leku na potencję. Właściwości te stały się w Chinach przyczynkiem do silnego wytrzebienia wielu gatunków epimedium.

Do rodzaju epimedium należy około pięćdziesiąt gatunków występujących w Azji, Europie i Afryce Północnej. Większość z nich to gatunki endemiczne, występujące tylko na niewielkich obszarach Chin.

W ogrodach najczęściej uprawia się pochodzące z Kaukazu i rejonu Morza Śródziemnego epimedium alpejskie Epimedium alpinum. Dorasta ono do 30 cm, ma biało-purpurowe kwiaty, toleruje niedobory wody i wysoką temperaturę latem. Drugim gatunkiem jest rosnące w Japonii epimedium wielkokwiatowe Epimedium grandiflorum o jasnych liściach z delikatną bordową obwódką.

 Dobór ogrodowych epimediów poszerzają znacząco także liczne i często popularniejsze od gatunków mieszańce międzygatunkowe, np. epimedium czerwone Epimedium x rubrum, wyróżniające się czerwono podbarwionymi liśćmi i purpurowo-białymi kwiatami. Wśród mieszańców międzygatunkowych warto także wymienić epimedium pstre Epimedium x versicolor o kwiatach żółtych i okrągławych sepalach, epimedium Younga Epimedium x youngianum (spotykane najczęściej w odmianie ‘Niveum’) o czysto białych kwiatach z długimi „ostrogami” i epimedium Warleya Epimedium x warleyense o kwiatach w rzadko spotykanej czerwono-
żółtej barwie. Mieszańce te powstały w wyniku hodowli prowadzonej od XIX wieku, ale w sprzyjających warunkach mogą też tworzyć się spontanicznie, nawet w naszym ogrodzie.

 

Epimedium najlepiej czuje się 
w miejscach półcienistych. Na świeżej, lekko wilgotnej i próchnicznej glebie większość gatunków poradzi sobie nawet 
w głębszym cieniu, np. pod koronami drzew – wówczas mogą tylko słabiej się rozrastać.

Na odpowiednich stanowiskach większość gatunków epimedium to długowieczne byliny rozrastające się za pomocą kłączy. Niektóre, jak epimedium wielkokwiatowe i alpejskie, tworzą zwarte kępy, inne, jak epimedium pstre, rozrastają się intensywnie, szybko zajmując sporą powierzchnię.

Niezależnie od typu wzrostu, epimedium pięknie komponują się z bodziszkami, funkiami i innymi roślinami okrywowymi, na przykład ciemnozielonym kopytnikiem, tawułkami czy przylaszczką. Wspaniale sprawdzają się również w towarzystwie kwitnących wiosną roślin cebulowych lub zanikających na lato serduszek, bo zakrywają latem opuszczone przez nie miejsca.