Czosnek Allium sativum to znane warzywo należące do grupy warzyw cebulowych. Pochodzi najprawdopodobniej z górzystych terenów Azji Centralnej. Uprawiany jest już od ponad 5 tysięcy lat. W Polsce czosnek znany jest od kilku stuleci. To bylina uprawiana jako roślina roczna. W naszych warunkach klimatycznych może kwitnąć, nie wytwarza jednak nasion, dlatego rozmnaża się ją jedynie wegetatywnie, za pomocą ząbków.

Odmiany niewytwarzające pędów kwiatostanowych, najczęściej uprawiane jako jare, tworzą nieregularne główki o ząbkach różnej wielkości. Jednak w obrębie obu typów występują odmiany zarówno jare, jak i ozime. Odmiany ozime o regularnych główkach z dużymi cebulkami przeznaczone są do sadzenia jesiennego, na zbiór letni, jesienny i wczesnozimowy. Mogą być też sadzone wczesną wiosną. Są bardzo plenne, jednak nie nadają się do zbyt długiego przechowywania.

Dobre ukorzenienie ząbków następuje przy krótkim dniu i stosunkowo niskiej temperaturze. Czosnek do wytworzenia główki wymaga temperatury 0-10°C przez 1-2 miesiące albo w czasie przechowywania, albo po posadzeniu na pole. Wymagania glebowe i wodne tego warzywa są dość wysokie. Najlepiej rośnie na glebach drugiej i trzeciej klasy, przewiewnych, gliniasto-piaszczystych, o znacznej zawartości substancji organicznej. Gleby ciężkie, zlewne, gliniaste nie nadają się zbytnio pod jego uprawę. Czosnek źle reaguje na suszę – wówczas musi być nawadniany. Konieczne dla tego gatunku jest zmianowanie. Nie powinien być sadzony na stanowisku, na którym rosły ziemniaki, buraki, warzywa korzeniowe lub inne cebulowe. Służą mu za to stanowiska po ogórkach, pomidorach, fasoli i warzywach liściowych.

Dobrze reaguje na nawożenie organiczne, natomiast nawożenie mineralne, stosowane dodatkowo, powinno dostarczyć 85 g N, 85 g P2O5, 130 g K2O na 10 m² uprawy. Najlepiej, jeśli gleba jest starannie uprawiona, o dobrej strukturze, niezaskorupiona i bez zbryleń. Jesienne sadzenie przeprowadza się od połowy października do połowy listopada, a wiosenne sadzenie, gdy tylko możliwe jest wyjście w pole.

Czosnek od tysiącleci ceniony jest jako roślina przyprawowa i lecznicza. Powszechnie znane jest działanie antybakteryjne i przeciwgrzybiczne tego warzywa, często spożywamy go w czasie jesiennych i wiosennych przesileń. Do najważniejszych właściwości czosnku należą: działanie antyoksydacyjne, regulacja działania insuliny, redukcja tkanki tłuszczowej, hamowanie zmian miażdżycowych, pobudzanie procesów trawiennych i działanie immunostymulujące, wzmacniające organizm.

Czosnek wpływa także korzystnie na pracę układu oddechowego i zapobiega nadmiernemu powiększaniu się gruczołu krokowego u mężczyzn. Niestety, większość z nas przekreśla ten szereg zalet ze względu na jedyną chyba wadę – nieprzyjemny ostry zapach, uaktywniający się i pozostający nawet wiele godzin po spożyciu. Jednak i na to jest rada: czosnek należy spożywać z natką pietruszki lub żuć ją po zjedzeniu czosnku, popić go mlekiem lub jogurtem albo żuć goździk, który maskuje także inne nieprzyjemne zapachy z ust. Zamiast zielonej pietruszki możemy zjeść także listki mięty, tymianku lub selera.

  Aby długo cieszyć się zdrowiem, jedzmy profilaktycznie jeden ząbek czosnku dziennie, natomiast przy zwalczaniu chorób dawkę należy podnieść do 3-4 ząbków dziennie.