Całoroczne zielone rośliny żywopłotowe

Szpalery oraz wysokie żywopłoty z drzew i krzewów (zarówno iglastych, jak i liściastych) mogą spełniać wiele funkcji w ogrodzie. Do podstawowych należą: odizolowanie od mało atrakcyjnych miejsc, tworzenie intymnych zakątków, hamowanie podmuchów wiatru, poprawa mikroklimatu, ochrona przed kurzem i pyłem, zwłaszcza w miejscach wysoce zurbanizowanych. Są też efektowną dekoracją
i tłem dla innych ogrodowych roślin.

Najczęściej zakłada się żywopłoty formowane, które przycina się przynajmniej raz w roku. Zwykle mają one postać geometryczną, w przekroju przypominającą trapez, trójkąt lub prostokąt. Na tego typu żywopłoty nadają się kolumnowe i wąskostożkowe odmiany żywotników oraz cyprysików, doskonałe będą także grab pospolity, klon polny, głóg jednoszyjkowy i dwuszyjkowy, śliwa wiśniowa, buk pospolity, dereń jadalny, klon tatarski, modrzew europejski i japoński, morwa biała i bardzo popularny ligustr pospolity.

Druga grupa to żywopłoty i szpalery półformowane, u których przycinanie ogranicza się do skrócenia pędów wyrastających np. poza ogrodzenie. Są też żywopłoty nieformowane, czyli rosnące swobodnie, w których rośliny przybierają formę typową dla danego gatunku i odmiany. Są one dekoracyjne zwłaszcza podczas kwitnienia (krzewuszka cudowna ‘Styriaca’, jaśminowiec wonny, tawuła van Houtte’a, forsycja pośrednia, róża gęstokolczasta, suchodrzew tatarski, żylistek różowy, szorstki i wysmukły, lilak pospolity).

Krzewy te mogą być formowane, ale, ze względu na kwiaty, przycina się je rzadko. Na nieformowane żywopłoty można również przeznaczyć krzewy o ozdobnych owocach, jak rokitnik pospolity, oraz inne gatunki, przede wszystkim o ozdobnych liściach (irga błyszcząca, dereń biały i jego odmiany: ‘Elegantissima’, ‘Spaethii, pęcherznica kalinolistna i jej odmiany: ‘Dart’s Gold’, ‘Diabolo’).

Żywopłoty z drzew i krzewów zawsze zielonych są atrakcyjne cały rok. Przepięknie będą się prezentowały szpalery i wysokie żywopłoty utworzone z gatunków liściastych, np. ognik szkarłatny z licznymi odmianami o barwnych owocach, bukszpan wiecznie zielony, a w najcieplejszych rejonach Polski – laurowiśnia wschodnia lub ostrokrzew kolczasty i ostrokrzew Meservy ‘Blue Princess’.

Zimozielone krzewy na żywopłot

Spośród gatunków iglastych najbardziej dekoracyjne są żywopłoty formowane z różnych odmian cisu pospolitego, który jest długowieczny i doskonale rośnie zarówno w pełnym słońcu, jak i w zacienieniu. Ma wiele odmian, jak ‘Erecta’, ‘Fastigiata’, ‘Fastigiata Robusta’, ‘Hessei’ o kolumnowym pokroju. Cenne odmiany polecane na żywopłoty ma również cis pośredni, który szybciej rośnie od cisa pospolitego. Niezastąpione są: ‘Hatfieldii’, ‘Hicksii’, ‘Hillii’, ‘Wojtek’ o gęstym pokroju i wyprostowanych pędach.

Na żywopłoty znakomite będą również świerki: pospolity, kłujący oraz serbski, a także choina kanadyjska, która na początku rośnie bardzo wolno, ale nadaje się na stanowiska cieniste. W ogrodach górskich i podgórskich możemy założyć szpaler z jodeł: pospolitej, koreańskiej czy jednobarwnej. Nie można też nie wspomnieć o żywotniku zachodnim i odmianach o zielonych łuskowatych liściach, jak ‘Brabant’, ‘Columna’, ’Spiralis’ oraz ‘Smaragd’. Ładnie wyglądają także wysokie szpalery i żywopłoty z odmian tego gatunku o żółtym ubarwieniu łuskowatych liści: ‘Aurescens’, ‘Europe Gold’, ’Sunkist’.

Warto pamiętać również o cyprysiku groszkowym, który ma odmiany barwne: ‘Plumosa’ oraz ’Plumosa Aurea’, znosi półcień, preferuje gleby świeże i wilgotne. W Polsce Zachodniej bardzo dobrze będą się sprawdzały odmiany cyprysika Lawsona o wielobarwnych liściach, zwłaszcza ‘Alumii’ i ‘Columnaris’, oraz o żółtym ich ubarwieniu: ‘Stewartii’, ‘Stardust’, ‘Ivonne, ‘Alumigold’. Najlepiej wykorzystać te krzewy na szpaler w zacisznym ogrodzie położonym w otoczeniu gęstej zabudowy, ponieważ mogą przemarzać w surowe zimy.

Sadzenie i przygotowanie gleby

Przygotowanie gleby to bardzo ważny zabieg warunkujący późniejsze przyjęcie się i dobry wzrost roślin. Istotne jest głębokie jej przekopanie i usunięcie chwastów, zwłaszcza wieloletnich. Przed sadzeniem wiosną dobrze jest wymieszać z glebą nawóz wieloskładnikowy w dawce 1 kg nawozu na 100 m². Zamiast nawozów mineralnych możemy zastosować dobrze rozłożony kompost lub obornik. Krzewów sadzonych jesienią zasadniczo nie nawozimy, można jedynie podać nawozy fosforowe podczas przekopywania podłoża.

Przed sadzeniem wytyczamy przyszłą oś żywopłotu palikami, między którymi umocowany jest sznurek, następnie wyznaczamy dołki pod rośliny. W przypadku drzew i krzewów iglastych praktykowane jest sadzenie jednorzędowe we wcześniej wykopane otwory. Sadzenie dwurzędowe jest stosowane dla krzewów i drzew liściastych, np. ligustru pospolitego, grabu pospolitego, buka pospolitego, klonu polnego.

O gęstości sadzenia żywopłotów iglastych decydują wielkość i pokrój zakupionych roślin. Poleca się, aby na jeden metr bieżący żywopłotu jednorzędowego formowanego sadzić 3 lub 4 rośliny żywotnika, cyprysika i cisu. Świerki i modrzewie możemy sadzić rzadziej – 2 rośliny na metrze bieżącym. Dla szpalerów nieformowanych i półformowanych odległości mogą być większe, dostosowane do naturalnego pokroju roślin. Po posadzeniu koniecznie trzeba podlać rośliny.

Bardzo ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest właściwe przycinanie roślin, które powoduje, że się zagęszczają, a także nadaje żywopłotowi właściwą formę. Warunkiem otrzymania gęstej osłony jest coroczne regularne cięcie. W pierwszym roku nie przycinamy roślin iglastych, ponieważ powinny się dobrze ukorzenić i zaadaptować do nowych warunków.