Popularny na całym świecie ziemniak, nazywany u nas także kartoflem, trafił do Europy w XVI w. Nazwana jabłkiem ziemnym południowoamerykańska roślina była mało cenioną nowością, gdyż długo nie wiedziano, jak ją wykorzystywać. Nikt nie zdawał sobie sprawy, że prawie cała jest trująca. Właściwe owoce – małe zielone jagody zawiązujące się po kwitnieniu – zawierają dużo niebezpiecznej dla zdrowia solaniny.

W mniejszej ilości znajduje się ona także w pędach i liściach. Jadalne są tylko podziemne bulwy tworzące się na korzeniach. W wielu krajach są one podstawowym produktem spożywczym, wykorzystywanym do przyrządzania najróżniejszych potraw. Bulwy niektórych odmian są rarytasem cenionym za wyjątkowy smak i barwę.

Ponad 70 lat temu w Peru powstał bank genów, w którym botanicy przechowują dzikie i od dawna uprawiane odmiany ziemniaka. W Andach, pradawnej ojczyźnie kartofla, chłopi peruwiańscy jeszcze dzisiaj uprawiają ponad 400 odmian, które różnią się barwą i smakiem bulw, a także kolorem kwiatów.

Uprawa wielu różnych odmian wczesnych, średniowczesnych i późnych również w ogrodzie zapewnia urozmaicenie zbiorów, a także zapobiega stratom plonów spowodowanym przez szkodniki i choroby, np. stonkę ziemniaczaną i parcha ziemniaka. Natomiast atakowi bardzo często pojawiającej się zarazie ziemniaka zapobiega przede wszystkim wczesne sadzenie bulw.

Mocne i odporne rośliny wyrastają ze skiełkowanych sadzeniaków. Zdrowe, czyste bulwy układamy w płaskiej skrzynce w miejscu jasnym, ale nie słonecznym, o temp. 10-15°C. Z ich oczek wyrosną krótkie, grube kiełki. Bulwy sadzimy od kwietnia w żyznej ziemi próchnicznej.

Grządkę warto przygotować dwa tygodnie wcześniej. Rzędy w odstępie 60-70 cm najlepiej wyznaczać w osi wschód-zachód. Bardziej nasłoneczniona ziemia będzie się szybciej nagrzewać i wysychać. W okresie zawiązywania bulw rośliny potrzebują dużo wody. Gdy w tym czasie nastąpi susza, należy je solidnie podlewać, najlepiej rano, aby ziemia obeschła w ciągu dnia. Nigdy nie powinno się zraszać liści, bo wilgoć sprzyja rozwojowi zarazy ziemniaka.

Wczesne odmiany dojrzewają do zbioru często już w pierwszej połowie czerwca. Należy poczekać, aż bulwy osiągną wielkość umożliwiającą obróbkę w kuchni. Zbieramy je w miarę potrzeb. Podkopaną roślinę wyciągamy z ziemi razem z przyrośniętymi do korzeni bulwami, które przetwarzamy jak najszybciej.

Późne odmiany przeznaczone do przechowywania mają grubą ochronną skórę. Natomiast cienka, delikatna skórka wczesnych ziemniaków szybko marszczy się i zasycha, a bulwy tracą charakterystyczny migdałowy aromat.