Zioła pojawiają się w naszych ogrodach coraz częściej. Uprawa tych roślin nie wymaga wielu nakładów, chociaż warto wiedzieć, że ich wartość lecznicza zależy od odmiany, miejsca, gdzie rosną oraz przede wszystkim od czasu zbiorów. Te czynniki wpływają zasadniczo na zawartość substancji czynnych. Przyjrzyjmy się kilku popularnym roślinom zielarskim.

Rumianek pospolity

Jest zaliczany do grupy najważniejszych roślin leczniczych. Dobroczynne działanie rumianku pospolitego Matricaria chamomilla w tradycyjnych zastosowaniach, np. przy stanach zapalnych skóry i błony śluzowej jamy ustnej i nosa, nieżycie gardła i oskrzeli, a także bólach żołądka, zostało potwierdzone w licznych opracowaniach. Kwiaty rumianku  zawierają bisabolol, który ma działanie przeciwzapalne.

Susz lub maść z rumianku można zrobić samodzielnie. Do inhalacji najlepiej stosować wyciąg kupiony w aptece, ponieważ para wodna wchłania tylko niewielkie ilości substancji czynnych zawartych w świeżych lub suszonych kwiatach rumianku, które zbieramy sami.

Melisa i kozłek lekarski

Są to zioła bardzo przydatne dla osób mających kłopoty z zasypianiem. Sprawiają, że sen jest głęboki i mocny i nie wpływa na nasze zdolności koncentracji i szybkości reakcji po przebudzeniu. Jest to szczególnie ważne dla kierowców, ponieważ syntetyczne środki nasenne mogą zburzać te mechanizmy.

Siłą melisy Melissa officinalis są olejki lotne. Z liści przyrządzamy uspokajające herbatki lub dodajemy je do relaksujących kąpieli. Kozłek Valeriana officinalis zawiera m.in. kwasy walerianowe, które działają nasennie. Najlepszy jest sok wyciśnięty z kwiatów i pędów.

Męczennica

To ozdobne pnącze o egzotycznym pochodzeniu jest mniej znaną rośliną zielarską. Jednak badania potwierdzają, że napary, tabletki z suszonych liści i pędów męczennicy Passiflora, a także wyciągi alkoholowe skutecznie pomagają w stanach pobudzenia nerwowego, obniżają napięcie mięśni i działają relaksująco. Do użytku zielarskiego nadają się rośliny rosnące w pełnym słońcu.

Kora wierzbowa 

W porównaniu z innymi środkami stosowanymi przeciw bólom nerwowym i gośćcowym wyciągi z kory wierzby purpurowej Salix purpurea i wawrzynkowej Salix daphnoides nie obciążają żołądka ani wątroby i dlatego znakomicie nadają się do długotrwałych kuracji. Substancją zawartą w korze i uśmierzającą ból jest salicyna.

Kozieradka

Kiedyś tego zioła używano wyłącznie jako aromatycznej przyprawy do chleba i serów. Obecnie wskazuje się również na cenne związki białkowe i alkaloid – trygonelinę – zawarte w kozieradce Trigonella foenum-graecum L. Wspomagają one proces dotleniania komórek, wzmacniają odporność i sprawność organizmu. Kozieradka powstrzymuje również wypadanie włosów i wzmacnia cebulki włosowe. Jej korzennogorzkawe nasiona obniżają stężenie cholesterolu, a także zwiększają zawartość tlenu we krwi i komórkach organizmu.

Czarny bez

Owoce tego popularnego krzewu Sambucus nigra L. zawierają związki organiczne (flawonoidy i antocyjany), które wzmacniają ścianki komórek organizmu, nie dopuszczając w ten sposób do przenikania wirusów. Przy jednoczesnym zażywaniu cynku i witaminy C ta obrona przed przeziębieniem jest jeszcze bardziej skuteczna. Duże walory zdrowotne ma również sok otrzymywany domowymi sposobami przez odparowywanie owoców w sokowniku i pasteryzowanie.