Autorką tekstu jest dr Katarzyna Wróblewska

Trójlisty Trilium, nazywane także trojlistami lub trojakami, to rodzaj ozdobnych bylin z rodziny trójlistowatych Triliaceae, naturalnie występujących w Ameryce Północnej i wschodniej Azji. Przez Indian uważane były za rośliny lecznicze, ich młode liście były także spożywane na surowo lub po ugotowaniu. Choć gatunki trójlistów jak dotąd spotykane są głównie w ogrodach botanicznych i specjalistycznych kolekcjach, ich pojawianie się na wielu wystawach ogrodniczych zwiastuje nadchodzącą popularność.

Trójlisty należą do roślin dekoracyjnych i oryginalnych. Z podziemnego kłącza wyrastają pojedyncze pędy z trzema podsadkami zebranymi w okółek, które do złudzenia przypominają liście (właściwe liście są zredukowane do niewielkich łusek wyrastających pod ziemią na kłączu). Ostro zakończone wierzchołki podsadek tworzą zarys regularnego trójkąta. U niektórych gatunków, np. trójlista klinowatego i siedzącego, podsadki są pięknie marmurkowo przebarwione. Na środku okółka wyrasta pojedynczy trójkrotny kwiat, najczęściej siedzący.

 

Znacznie rzadziej kwiaty osadzone są na krótkich, niekiedy przewieszających się szypułkach, np. u trójlista zwisłego. Barwa płatków zależy od gatunku – od białych, przez zaróżowione, żółte, po bordowe. Białe kwiaty w miarę przekwitania często różowieją, jak to ma miejsce u trójlista wielkokwiatowego. Po przekwitnięciu kwiatów zawiązują się pojedyncze owoce. Większość gatunków osiąga wysokość 30-40 centymetrów.

Spośród około 50 gatunków najczęściej uprawiane są trójlist wielkokwiatowy Trilium grandiflorum, dorastający do 50 cm, o białych, dość dużych kwiatach; trójlist siedzący Trilium sessile o pięknych marmurkowych liściach i bordowych kwiatach oraz podobny do niego trójlist klinowaty Trilium cuneatum; trójlist żółty Trilium luteum o kwiatach barwy cytrynowożółtej i plamistych liściach, trójlist zwisły Trilium cernuum i Rugela Trilium rugelli o kwiatach przewieszających się.

Inne ciekawe gatunki, to m.in. trójlist białawy Trilium albidum, zielonopłatkowy Trilium chloropetalum czy wyprostowany Trilium erectum. Oprócz kilkunastu gatunków, znaczenia nabierają także odmiany i mieszańce. Szczególnie dużo spotyka się odmian najpopularniejszego gatunku trójlista – trójlista wielkokwiatowego. Są to m.in. odmiany o kwiatach różowych lub pełnych: 'Flore Pleno' czy 'Snowbunting'. Podobnie jak gatunek, są stosunkowo łatwe w uprawie.

Trójlisty to typowe byliny runa leśnego. Występują najczęściej w wilgotnych lasach liściastych lub mieszanych. Są to tzw. efemerydy – jak wiele roślin cebulowych rozwijają się wiosną, gdy przez bezlistne gałęzie drzew przenika dużo światła – i zanikają w czerwcu. Najlepiej czują się w lekkim lub umiarkowanym cieniu. Odpowiada im gleba wilgotna, ale przepuszczalna, próchniczna i żyzna, o lekko kwaśnym odczynie (pH 5-6,5).

Zimowanie i rozmnażanie

Trójlisty są wystarczająco mrozoodporne na większości obszarów Polski. Pewne problemy z zimowaniem mogą wystąpić w Polsce Wschodniej – lepiej, jeśli zimują pod okryciem. Są to byliny wolno rosnące, ale długowieczne.

Niewykopywane kłącza rozwijają się przez wiele lat, dzięki czemu rośliny mogą być stosowane jako okrywowe. Doskonale też sprawdzają się na cienistych rabatach i założeniach naturalistycznych. Dobrze uzupełniają się np. z paprociami i funkiami, które rozwijają się późno i mogą zastąpić opuszczone przez trójlisty miejsca. Trójlisty najlepiej rozmnażać przez podział kłączy w czasie letniego spoczynku lub przez wysiew nasion.