Rodzaj gleby, jej struktura oraz zasobność w składniki pokarmowe i wodę to podstawowe czynniki decydujące o szacie roślinnej kraju. W Polsce większość gleb stanowią bielice, gleby brunatne i płowe, zaliczane do gleb średniej lub niskiej jakości. Stworzenie na nich ogrodowej zielonej oazy nie jest zadaniem łatwym, ale przy odpowiednim doborze gatunków jak najbardziej możliwym.

Przykładem drzewa o ekstremalnej wytrzymałości na suszę i minimalnych wymaganiach glebowych jest sosna Banksa. To północnoamerykańskie drzewo rośnie na wydmach, tworzy luźną, nieregularną koronę osadzoną najczęściej na krzywym pniu oraz liczne szyszki pozostające na gałęziach przez wiele lat. Najciekawsze jest jednak to, że szyszki sosny Banksa otwierają się dopiero pod wpływem wysokiej temperatury spowodowanej pożarem. Podobne przystosowanie wykazuje wrzos pospolity. Pożar nie niszczy całkowicie roślin, ale przyczynia się do ich odmłodzenia.

Osnową i ramą ogrodu ozdobnego na podłożu piaszczystym będą drzewa i krzewy o cechach kseromorficznych, a więc ewolucyjnie przystosowane do niedoboru wody i niewielkiej ilości składników pokarmowych. Przydatne są sosna czarna, sosna kosodrzewina, świerk kłujący oraz liczne gatunki i odmiany jałowców. Dla przykładu standardowy żywopłot z żywotnika zachodniego ‘Smaragd’ (nie nadaje się na gleby piaszczyste i suche!) można zastąpić kolumnowymi jałowcami, np. jałowcem chińskim ‘Monarch’, ‘Obelisk’ lub ‘Spartan’, jałowcem pospolitym ‘Gold Cone’ (żółty), ‘Hibernica’ (zielony) czy ‘Suecica’ (niebiesko-zielony). Wśród roślin iglastych znajdziemy też takie, które poradzą sobie w cieniu.

Takim wyjątkowym krzewem o znikomych wymaganiach glebowych i świetlnych jest mikrobiota syberyjska, doskonała roślina okrywowa. Dopełnieniem ogrodowej kompozycji są byliny i niskie krzewinki, np. dziewięćsił bezłodygowy i mikołajek nadmorski. Ciekawym nadmorskim gatunkiem kserofitycznym jest modrak morski – heliofit rosnący dziko na atlantyckich plażach. Bylina tworzy palowy korzeń i rozetę niebieskich liści przypominających liście kapusty.

Wartym polecenia gatunkiem jest bażyna czarna, zimozielona poduchowata krzewinka przypominająca pokrojem niskie odmiany wrzosów. Na przepuszczalnych glebach doskonale rośnie juka karolińska. Oprócz kwiatów jej ozdobą są zimozielone szablaste liście, u ‘Bright Edge’ kremowo obrzeżone. Cenną grupą bylin przystosowanych do suchego środowiska są trawy, a wśród nich kostrzewy. Kostrzewa sina ‘Blauglut’ tworzy niebieskie kępy igiełkowatych liści. Z chłodnymi niebieskimi barwami wymienionych bylin doskonale kontrastują gatunki o żółtych kwiatach: dziurawiec kielichowaty i olimpijski, krwawnik ‘Coronation’ czy santolina cyprysikowata.

 

 

Krzewy odporne na suszę

Miłośnicy drzew i krzewów liściastych mogą wybierać pomiędzy odmianami perukowca podolskiego. Najciekawsze z nich to karłowa ‘Young Lady’ o jasnozielonych liściach i kremoworóżowych perukach, żółtolistna 'Golden Spirit' z różowymi perukami czy purpurowa ‘Royal Purple’. Kserofitami są też sumak octowiec, szczodrzeniec wczesny, żarnowiec oraz mniej znane moszenki południowe, amorfa krzewiasta i indygowce. Moszenki południowe zaciekawiają egzotycznymi owocami. Są to rozdęte, zaczerwienione, pęcherzykowate strąki o przeświecających ścianach.

Krzewy tworzą bardzo głęboki system korzeniowy. Amorfa krzewiasta przyciąga uwagę obfitym kwitnieniem. Fioletowe kwiaty mają tylko jeden płatek, ale są zebrane w liczne i obfite grona. Oba krzewy dobrze rosną na najbardziej suchych glebach piaszczystych. Niestety, w ostre zimy mogą przemarzać. Krzewami równie tolerancyjnymi na suszę, a przy tym w pełni odpornymi na mróz, są tamaryszek francuski, obsypany od czerwca do sierpnia drobnymi różowymi kwiatami, i róża pomarszczona.