Późne lato i jesień to okres, kiedy ogrodowe szkodniki osiągają apogeum swojej liczebności, dokonując prawdziwych spustoszeń wśród roślin ozdobnych i uprawnych. Jeśli odpowiednio wcześnie nie zaczniemy skutecznie zachęcać małych ssaków do wyprowadzki z naszego ogrodu, to po pewnym czasie coraz częściej widywać będziemy poobgryzane pędy i korę, podryte grządki i oszpecone trawniki. Połową sukcesu w walce z ogrodowymi szkodnikami jest określenie, kim tak naprawdę jest intruz i jakich metod czy narzędzi powinno się użyć, by go zwalczyć lub przepędzić.

Sprawdzoną metodą pozbywania się szkodników jest tworzenie im warunków, w których nie będą się czuły bezpiecznie. Najbardziej ekologicznym rozwiązaniem jest sprowadzenie naturalnych wrogów gryzoni, np. sów, myszołowów, kun, łasic, tchórzy, lisów, jeży oraz psów i kotów.

Najprostszym sposobem na pozbycie się myszy jest usuwanie z ogrodu resztek roślin i składowanie ich w kompostownikach, regularne koszenie i usuwanie chwastów okalających nasz teren, sadzenie roślin, których woń odstrasza gryzonie (czosnek, szachownica cesarska, wilczomlecz), niestosowanie ściółek, lecz przeciwmrozowych osłon dla wrażliwych roślin tylko w momencie wystąpienia ryzyka przymrozków.

Mysz polna nigdy nie usypuje kopczyków na powierzchni ziemi, a jedynie drąży płytkie podziemne korytarze, które mają przekrój kołowy i średnicę w granicach od 3 do 4 cm. Nory połączone są licznymi pionowymi wyjściami na powierzchnię. Zwierzę żywi się ziarnem, zielonymi częściami roślin, warzywami, owocami, owadami, podgryza bulwy i cebulki kwiatów, a w okresie zimowym chętnie obgryza korę z młodych drzew i krzewów.

Mysz zaroślowa ma rozmiary ciała zbliżone do myszy polnej. Kopie głębokie nory z 2-3 otworami wylotowymi, przed którymi można znaleźć kopczyki ziemi. Preferuje zarośla na obrzeżach lasów, parki, pola. Zimą przenosi się do budynków. Potrafi wykonać skoki długości 30-80 cm.

W jej pokarmie dominują nasiona traw, ziół i drzew. W ogrodach zjada cebule tulipanów, hiacyntów, krokusów i lilii. Zimą korzysta z zapasów i uzupełnia dietę pędami roślin oraz korą drzew.

 

Często spotykane szkodniki    

Większość naszych gryzoni można spotkać głównie w nocy, inne są aktywne przez całą dobę. Prowadzą życie naziemne, podziemne i często nadwodne. Wiele z nich obiera na kryjówkę zabudowania stworzone przez człowieka.

 

 

Karczownik ziemnowodny Arvicola terrestris

Niszczycielska działalność karczownika najczęściej mylona jest z krecią robotą. Karczownik jest sporym szaro-brunatnym zwierzęciem, o długości ciała dochodzącej do 20 cm. Jego cechami charakterystycznymi są szeroka głowa z tępo zakończonym pyskiem i małe uszy ukryte w sierści. Podobnie jak kret prowadzi podziemny tryb życia, drążąc długie i rozgałęzione nory zaopatrzone w gniazdo, spiżarnie i wielopoziomowe korytarze, najchętniej w wilgotnej i nieuprawianej glebie. Ziemię z nich wyrzuca na zewnątrz w postaci płaskich kopczyków, zdecydowanie mniejszych od kretowisk i zlokalizowanych 10-30 cm od wlotu nory. Tunele kopane przez karczownika, w porównaniu z krecimi, mają przekrój jajowaty i są szersze, średnicy 5 cm.

Aby mieć całkowitą pewność, które ze zwierząt gości w ogrodzie, można rozgrzebać mniej więcej metrowy odcinek korytarza. Po kilku godzinach należy sprawdzić stan zniszczonego tunelu. Jeżeli został odbudowany, to na pewno dokonał tego karczownik, bo kret nigdy nie odtwarza zniszczonego chodnika. Zimą gryzonie budują podobne korytarze pod śniegiem. Karczownik żywi się głównie trawami, roślinami wodnymi, pączkami, pędami, owocami i, co najgorsze, korzeniami roślin. Właśnie ta specjalizacja pokarmowa zadecydowała, że gryzoń ten to jeden z częściej zwalczanych szkodników żyjących w ogrodach. Podczas długiej zimy i małej dostępności pokarmu karczownik potrafi zniszczyć kilka drzew w obrębie jednego ogrodu.

 

Kilka sposobów, jeden cel

Zwalczanie gryzoni może być prowadzone na kilku płaszczyznach. Metody mechaniczne polegają na stosowaniu pułapek chwytnych. Są one wykorzystywane na terenach otwartych, jednak najlepsze efekty dają przy zwalczaniu gryzoni w pomieszczeniach.

Metody fizyczne mają odstraszyć gryzonie poprzez np. zastosowanie urządzeń elektrycznych generujących ultradźwięki. Emitowane mogą być także inne odgłosy, co ma utrzymać gryzonie w stresie i zniechęcić do przebywania w pobliżu domostw. Metody chemiczne – do dyspozycji w tej formie walki mamy całkiem spory asortyment środków dostępnych w sklepach.

 

Kret europejski Talpa europaea

To niewielkie zwierzę, które oprócz aksamitnego czarnego futerka ma charakterystyczne łopatowate kończyny przednie, wydłużony ryjek i krótki ogon. Jego nora składa się z gniazda, spiżarni, korytarzy mieszkalnych, biegowych i żerowiskowych. Gniazdo znajduje się zazwyczaj pod korzeniami drzewa lub pod kamieniami. Kret jest mięsożerny, a jego pożywienie stanowią głównie dżdżownice. Najbardziej uciążliwym objawem obecności tego zwierzęcia w ogrodzie są kopce wypychanej z tuneli ziemi, zwane kretowinami. Kopce na trawnikach najlepiej rozsypać równomiernie na pobliskim obszarze, co nie deformuje tak powierzchni, jak w przypadku ich zadeptywania.

 

Szczur wędrowny Rattus norvegicus

Szczur wędrowny jest stosunkowo dużym zwierzęciem o długości ciała do 30 cm. Prawie drugie tyle, bo aż ponad 20 cm, stanowi ogon. Poza zabudowaniami szczury budują głębokie nory, przed którymi nie spotyka się kopczyków ziemi. Szczur przystosowuje się do każdego pożywienia, w zależności od siedliska. Najchętniej zamieszkuje piwnice, kanalizacje, wysypiska śmieci, magazyny. Jest dobrym pływakiem. Aby zdobyć pożywienie, szczur potrafi przebyć w ciągu doby do kilkunastu kilometrów. Bywa roznosicielem wielu chorób, z których najgroźniejszą jest wścieklizna.

 

Nornik polny Microtus arvalis

Z myszami dość często bywają mylone norniki. Mają one jednak mniejsze uszy, krótszy ogon i łapy. Nornik osiąga długość do 12 cm, jest żółtoszary na grzbiecie i jasnoszary na brzuchu. Bywają też osobniki prawie czarne. W przeciwieństwie do myszy, norniki żywią się głównie trawą, a zimą chętnie ogryzają kłącza, korę, a nawet korzenie drzew owocowych. Ssaki te żyją w małych koloniach, drążąc nory w nasłonecznionych miejscach porośniętych dużą ilością roślin. Metody odstraszania norników są takie same jak w przypadku myszy.

Nornik licznie pojawia się na glebach piaszczysto-gliniastych. Nory buduje w miejscach nasłonecznionych, a wokół otworów wylotowych nor rośliny są placowo powygryzane. Jest groźnym szkodnikiem drzew owocowych, największe szkody wyrządza jesienią i zimą. Norniki zjadają pędy, kłącza i cebule wielu roślin ozdobnych. W swych norach gromadzą duże zapasy pokarmu.