Autorem tekstu jest mgr inż. Beata Romanowska
Nawłocie, popularnie nazywane mimozami, kwitną już od połowy lata do końca jesieni. Rosną na każdej glebie, na dobrze nasłonecznionym stanowisku. Można je spotkać w suchych lasach, zwłaszcza sosnowych, zaroślach, na nieużytkach.

Botanicy naliczyli blisko 100 gatunków nawłoci. Jednym z nich jest nawłoć pospolita Solidago virgaurea. Rośnie w Europie, zachodniej Azji, północnej Afryce i północnej Ameryce. Występuje w całej Polsce, jednak jest wypierana przez ekspansywne gatunki pozaeuropejskie, głównie amerykańskie, które początkowo uprawiano w Europie jedynie w kolekcjach roślin ozdobnych jako ciekawostki botaniczne.


Nawłoć pospolita S. virgaurea herba (zdj.: Fotolia.com)

Surowcem leczniczym jest ziele nawłoci pospolitej S. virgaurea herba, a także ziele nawłoci S. herba, będące mieszanką różnych gatunków nawłoci z przewagą nawłoci kanadyjskiej S. canadensis i nawłoci olbrzymiej (późnej) S. gigantea, zadomowionych w Europie gatunków północnoamerykańskich. 

Nawłoć pospolita kwitnie od lipca do października, dorasta do 120 cm. Łodyga jest mało rozgałęziona, gęsto ulistniona, z kwiatami zebranymi w koszyczki ułożonymi w grona. Łodyga kwiatostanowa wyrasta w drugim roku. Kłącza są krótkie, guzowate, z licznymi korzeniami. 

Nawłoć kanadyjska dorasta do 1,5 metra. Kwitnie od sierpnia do września. Kwiaty zebrane w drobne koszyczki tworzą duże zwisające wiechy. Kłącza są bardzo silne, pełzające, z podziemnymi rozłogami, co pozwala na łatwe rozprzestrzenianie się. Nawłoć olbrzymia jest podobna do pospolitej, różni się jednak drobnymi cechami morfologicznymi, np. kwiaty brzeżne mają dłuższe języczki od wewnętrznych.

Nawłoć ogrodowa S. x hybrida, będąca mieszańcem nawłoci kanadyjskiej z innymi gatunkami, np. nawłocią pospolitą, jest podobna do nawłoci kanadyjskiej, ma jednak większe kwiaty. Kwitnie w różnych terminach, np. odmiana ‘Goldweld’ od lipca do sierpnia, a ‘Spätgold’ we wrześniu-październiku. 

Mimozy można wykorzystywać do tworzenia grup parkowych i ogrodowych oraz żywopłotów bylinowych – szczególnie nawłoć pospolitą. Kwiaty nawłoci są chętnie oblatywane przez pszczoły. Uzyskany miód jest lekko kwaskowy i szybko krystalizuje. Kwiatostany nadają się na suszki. Po przekwitnięciu ścinamy kwiatostany, by nie dopuścić do zawiązywania nasion, bo nawłoć łatwo się rozsiewa. Można ją rozmnażać przez podział roślin wiosną.

Cenne zioło

Starożytne plemiona germańskie stosowały nawłoć pospolitą przede wszystkim w chorobach układu moczowego (kamicy nerkowej i żółciowej), a w średniowieczu służyła jako środek do odkażania ran. Współczesna fitoterapia poleca nawłoć jako zioło działające moczopędnie, ściągająco, antyseptycznie, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, odtruwająco.

Pobudza czynności układu immunologicznego dzięki zawartości flawonoidów (m.in. rutyny, kwercetyny i kwercytryny), garbników, kwasów wielofenolowych, olejku eterycznego i innych. Wchodzi w skład mieszanek i wyciągów ziołowych leczących przede wszystkim choroby nerek i dróg moczowych.