Gatunek ten należy do rodziny kapustowatych, która jest bogata w bardzo zdrowe i smaczne rośliny warzywne, tj. brokuł, rokietta siewna, kapusta chińska czy doskonale nam znane kapusty głowiaste (biała, czerwona, włoska). Występuje naturalnie w Europie i Azji, choć w Polsce niezbyt często, głównie w zachodniej i południowej części kraju.

Roślina ta dostarcza znacznych ilości prowitaminy A (karotenu), witaminy C (nie ustępuje nawet pietruszce naciowej), witamin z gr. B oraz E, K, a także soli mineralnych: potasu, jodu oraz żelaza. Dodatkowo, podobnie jak inne kapustowate, ma właściwości przeciwnowotworowe.

Nie można pozyskiwać rukwi wodnej ze stanowisk naturalnych, jest objęta bowiem w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Ale gatunek ten doskonale nadaje się do uprawy albo w warunkach naturalnych – nad brzegiem oczka wodnego, stawu lub rowu melioracyjnego, albo w domu czy na tarasie w pojemnikach.

Rukiew wodna jest byliną, a w uprawie pojemnikowej może być traktowana jako roślina roczna. Tworzy pędy wys. do 90 cm, a pokrój może mieć wzniesiony lub płożący, wówczas pędy osiągają długość nawet 2-3 m, zakorzeniając się w międzywęźlach. Kwitnie od czerwca do września, a drobne białe kwiaty podobne są do innych gatunków z tej rodziny, m.in. rokietty siewnej, czyli rukoli.

Wyciąg z tej rośliny jest stosowany w leczeniu awitaminozy, ponadto ma działanie moczopędne, hipoglikemiczne, przeciwszkorbutowe, wykrztuśne, przeczyszczające i pobudzające. Stymuluje pracę układu pokarmowego i poprawia apetyt, jednak nie jest polecana osobom mającym problem ze zgagą. Może być stosowana zewnętrznie jako okład na opryszczki, owrzodzenia lub czyraki.  

 

Zbiory rukwi

Częścią jadalną są liście, młode pędy, a także nasiona wykorzystywane po zmieleniu jako przyprawa, podobnie jak gorczyca. Rukiew wodna ma dosyć intensywny smak, stosunkowo ostry, z lekką goryczką, dlatego też świeże liście są również wykorzystywane jako przyprawa lub jako warzywo, np. podduszone na maśle. Odpowiedzialny za ten smak jest glikozyd olejku gorycznego.

Staje się on jeszcze bardziej intensywny w okresie kwitnienia roślin, a także wówczas, gdy są uprawiane w pełnym słońcu, dlatego najczęściej zbiera się rukiew wodną, zanim zakwitnie, co w uprawie w ogrodzie ma miejsce wczesną wiosną.

 

 

Uprawa i pielęgnacja rukwi

Rukiew wodna Nasturtium officinale preferuje stanowiska zacienione lekko lub całkowicie – jej liście są wtedy bardziej soczyste i delikatniejsze w smaku.

W uprawie pojemnikowej rukwi można zastosować hydroponikę, czyli uprawę bez podłoża, w wodzie np. w szklanej misie wypełnionej kamykami i wodą, co dodatkowo będzie pełniło funkcję ozdobną. Oczywiście wykorzystanie podłoża także jest możliwe, jednak należy zadbać, by było ono stale wilgotne.

Dobrze sprawdzi się tu podłoże długo utrzymujące wilgoć i może nim być np. posiekana słoma po krótkim okresie kompostowania. Substrat torfowy także można wykorzystać, ale wówczas powinno się ustawić doniczkę z podłożem w większej osłonce, by móc zapewnić roślinom odpowiedni rezerwuar wody. W niektórych krajach Europy Zachodniej (m.in. w Niemczech, Holandii, Anglii czy Szwajcarii) rukiew wodna uprawiana jest komercyjnie w specjalnie do tego celu skonstruowanych basenach z bardzo niewielkim przepływem wody.