Ogród ozdobny: chryzantemy ogrodowe

Pastelowe odcienie żółtych, pomarańczowych i różowych chryzantem mogą urozmaicić paletę barw każdego jesiennego ogrodu. Niezależnie od jego powierzchni, rabata lub obwódka stworzona z kilku odmian o różnej wysokości i barwie kwiatów będzie się w nim wyróżniać. Większość złocieni uprawianych w gruncie pochodzi od gatunku chryzantemy wielkokwiatowej (większość jest zimotrwała). Są ponadto odmiany wywodzące się od chryzantemy czerwonawej i arktycznej – wszystkie całkowicie mrozoodporne.

Odmiany bardziej wrażliwe na chłody powinny być na zimę okrywane gałązkami drzew iglastych lub suchymi liśćmi. Chryzantemy wymagają gleby żyznej, próchnicznej z dodatkiem gliny, jak również umiarkowanie wilgotnej. Na glebach zbyt ciężkich, nieprzepuszczalnych, piaszczystych lub lekkich byliny te mogą wymarzać.

Aby chryzantemy rokrocznie obficie kwitły i nie chorowały, należy je co dwa, trzy lata wiosną wykopać, podzielić i posadzić na nowe miejsce. 


 

Balkony i tarasy w listopadzie

Ochrona przed zimą

Zabezpieczamy przed mrozem rośliny zimujące na zewnątrz, otulając donice i skrzynki. Szczególną troską powinnyśmy otaczać rośliny pienne, którym owijamy materiałem izolacyjnym całe korony lub samo miejsce szczepienia.

Jak dbać o rośliny?

Roślinom zimującym w pomieszczeniach  zapewniamy temp. odpowiednią dla danego gatunku i dbamy o właściwą wilgotność podłoża. Zimujące w ciemności, wymagają bardzo skromnego podlewania (raz w tygodniu). Nieco silniej należy nawadniać rośliny zawsze zielone, jak cytrusy, oleandry oraz mirty. Raz w miesiącu sprawdzamy ich zdrowotność, usuwając opadłe liście i zaschnięte gałązki.

Ważne światło

Rośliny zawsze zielone muszą w trakcie spoczynku mieć zapewniony dostęp do światła. W naszej szerokości geograficznej nawet w bardzo jasnych pomieszczeniach mogą odczuwać zimą jego niedobór. Na początku jesieni dobrze jest przyciąć pędy roślin o połowę, by się wzajemnie nie ocieniały. Zabieg ten ograniczy ponadto transpirację i zmniejszy ryzyko chorób.


Drzewa i krzewy: miłorząb dwuklapowy

Jesienią liście miłorzębu przebarwiają się przed opadnięciem na intensywnie żółty kolor, tworząc bardzo efektowny element ogrodu. Liście są długoogonkowe, wachlarzowate, często z wcięciem na blaszce, dzielącej liść na dwie klapy. Unerwienie liścia jest dychotomiczne (widlaste), niespotykane u roślin nasiennych. Wiosną rozwijają się dość późno.

Miłorząb dwuklapowy jest wysokim drzewem, dorasta do 40 m wysokości, a średnica pnia wynosi 4,5 m. W naszych warunkach klimatycznych dorasta maksymalnie do 30 metrów. Koronę ma dość luźną, regularną, lekko stożkowatą, która z wiekiem staje się coraz bardziej rozłożysta. Gałęzie ułożone luźno w koronie, niezbyt sztywne, zwisające lekko na końcach. Pędy są zróżnicowane na długopędy oraz krótkopędy (krótkopędy osiągają znaczną długość, mają liczne ślady po opadłych liściach).

Miłorząb jest rośliną dwupienną, wiatropylną. Kwiaty męskie zebrane są po kilka sztuk w kotki długości 3-4 cm na krótkopędach. Kwiaty żeńskie osadzone są na długich szypułkach najczęściej parami. Kwitnie w maju i czerwcu. Nasienie otoczone jest mięsista osnówką i ma 2-3 cm długości. Zwisa na długiej szypułce z krótkopędów, przypominając żółtą śliwkę.

Owoce po dojrzewaniu opadają, rozkładająca się osnówka nieprzyjemnie pachnie, co spowodowane jest wydzielającym się kwasem masłowym. Miłorząb nadaje się do sadzenia w dużych ogrodach lub parkach, najlepiej jako samotnik na trawniku (będzie podkreślał jego oryginalny pokrój). 


Warzywnik w listopadzie

Oczyszczanie zagonów

Kończąc uprawę warzyw, należy starannie uporządkować zagony i usunąć z nich resztki roślinne – zdrowe powinno się przeznaczyć na kompost, zaś porażone przez choroby najlepiej spalić.

Przechowywanie 

Zebrane warzywa przeznaczone do przechowywania muszą być zdrowe, w miarę czyste (niemyte) i odpowiednio schłodzone. Przechowujemy je w kopcach lub skrzynkach z wilgotnym piaskiem.

Nawożenie organiczne

Przed nadejściem mrozów nie należy zapominać o przerobieniu kompostu, rozrzuceniu obornika oraz przekopaniu nawozów zielonych.

Pędzenie warzyw

Szczypiorek, pietruszkę, a także cykorię można zacząć pędzić już po około trzech tygodniach spoczynku.

Przygotowanie rozsadnika

Gleba pod rozsadnik, jak również pod niskie tunele, powinna być dobrze zabezpieczona przed przemarznięciem. W celu ochronnym powinno się ją osłonić słomą. 


  

Sad: aronia  – gatunek dla początkujących 

Coraz większa popularność aronii czarnoowocowej Aronia melanocarpa jest efektem nie tylko wartościowych owoców, ale także łatwości w uprawie (jest to jeden z tych gatunków, które  z powodzeniem może uprawiać każdy). Bardzo wdzięczna oraz atrakcyjna roślina owocuje każdego roku, a poza tym dobrze rozwija się na każdej glebie i w każdych warunkach. Krzewy wytrzymują spadki temperatur do -35°C. Uprawa aronii nie wymaga stosowania żadnej ochrony, ponieważ krzewy nie są atakowane przez choroby i szkodniki. Kolejną ich zaletą jest łatwość rozmnażania.

Najprostszy sposób polega na wykopaniu pojawiających się wokół starszego krzewu młodych roślin, ponieważ aronia wytwarza wiele odrostów korzeniowych. Już w trzecim roku po posadzeniu aronia zaczyna regularne owocowanie i plonuje przynajmniej przez 20 lat. Owoce nie nadają się do spożycia w stanie świeżym, lecz mają niezwykłe właściwości zdrowotne. Ciemna barwa sprawia, że zawierają skoncentrowane ilości bioflawonoidów i antocjanów, które niszczące wolne rodniki i toksyny.

Owoce zbiera się przeważnie w drugiej połowie sierpnia, gdy wszystkie są wybarwione. Można je dłużej pozostawić na krzewie, gdyż nie opadają nawet jak są przejrzałe. Ususzone można wykorzystać do herbatek owocowych.


Oczko wodne: spuszczamy wodę

Jeśli nasze oczko jest niewielkie, a jego głębokość mniejsza niż 1 m, to najpóźniej pod koniec listopada musimy spuścić z niego wodę. W tym celu najlepiej użyć pompy do brudnej wody. Pamiętajmy, że woda ze zbiornika jest bardzo żyzna, więc nadaje się do podlewania roślin ogrodowych. Puste oczko wodne dokładnie czyścimy, używając szmatek i skrobaków. Uważajmy przy tym, aby nie uszkodzić foliowych brzegów zbiornika.

Po wyczyszczeniu wypełniamy dół suchymi liśćmi, gałęziami sosnowymi bądź zabezpieczamy folią, aby marznąca woda opadowa i topniejące śniegi nie przyczyniły się do zniszczenia betonowej lub syntetycznej wyściółki stawiku. Jeżeli nasze oczko wodne jest wystarczająco duże i nie przemarza w zimie do dna, wystarczy je starannie wyczyścić, wyłowić delikatniejsze gatunki ryb, a także zabezpieczyć rośliny.

Pomocne w tym będą odkurzacze do brudnej wody i specjalne pompy. Pamiętajmy, aby na dnie nie zalegał osad, który gnijąc, będzie zabierał tlen. Dobrze jest 3/4 wody wymienić na świeżą.