Znany i lubiany rodzaj pierwiosnek Primula to dość zróżnicowany rodzaj roślin, obejmujący prawie pół tysiąca gatunków występujących na całej półkuli północnej – od Europy, przez Azję, po Amerykę Północną. Tak duży obszar występowania sprawia, że gatunki te są bardzo mocno zróżnicowane: od skalnych miniaturek po wilgociolubne, łanowo kwitnące gatunki łąkowe.

Najbardziej znane są gatunki europejskie, uważane za zwiastuny wiosny. Wczesne kwitnienie, a przez to narażenie na chłód, wymusza na nich niski rozetowy pokrój. Zupełnie inne zwyczaje mają niektóre pierwiosnki azjatyckie, zaliczane do sekcji Proliferae. Ich kwiaty pojawiają się późną wiosną i latem, od końca maja do lipca, w zależności od gatunku. Większość z nich ma różnobarwne jaskrawe kwiaty zebrane w charakterystycznych piętrowych okółkach, stąd też ich popularna nazwa – kandelabrowe. Dzięki takiej piętrowej budowie kwiatostany osiągają znaczną wysokość, np. kwiatostany pierwiosnka przyprószonego – nawet 100 centymetrów. Większość spośród gatunków tej sekcji jest wystarczająco mrozoodporna, by mogła być uprawiana w naszych ogrodach.

Typowym, a jednocześnie najpopularniejszym przedstawicielem tej grupy jest pierwiosnek japoński P. japonica. Kwiatostany tego gatunku zaczynają pojawiać się pod koniec maja. W czasie kwitnienia rośliny osiągają 60 cm wysokości i 45 cm szerokości. U gatunku kwiaty są purpurowo-różowe, ale liczne odmiany pierwiosnka japońskiego mogą mieć kwiaty żółte, pomarańczowe lub czerwone. Posadzone razem, tworzą wesołe wielobarwne łany.

Poza pierwiosnkiem japońskim coraz częściej uprawiane są pierwiosnek wianuszkowaty P. bulleyana i Beesa P. beesiana. Pierwszy gatunek tworzy żółtopomarańczowe kwiaty zebrane w nawet „siedmiopiętrowe” kwiatostany. Dorastają do 60 cm. Pierwiosnek Beesa, czasem kwalifikowany jako podgatunek poprzedniego, ma purpurowe kwiatostany osiągające 40 cm. Mieszańce tych dwóch gatunków, zaliczane do gatunku pierwiosnek piętrowy P. x bullesiana, dorastają do 50-70 cm. Jeszcze rzadziej uprawiany jest pierwiosnek przyprószony P. pulverulenta o kwiatach w różnych odcieniach różu. W kolekcjach ogrodów botanicznych można jeszcze spotkać inne gatunki kandelabrowych pierwiosnków, np. pierwiosnka Cockburna P. cockburniana o ażurowych pomarańczowych kwiatostanach czy P. secundiflora o urokliwych dzwonkowatych kwiatach w kolorze różowo purpurowym.

Obok gatunków z sekcji Proliferae, wśród późno kwitnących pierwiosnków na uwagę zasługuje pierwiosnek Viala 
P. vialii o niezwykłych strzelistych gronach złożonych z licznych, drobnych, dwubarwnych kwiatów. Różowo fioletowe płatki kontrastują w nich z pomarańczowo czerwonymi kielichami. Roś
liny osiągają 40-50 cm wysokości. Nieco niższy, do 35 cm wysokości, jest pierwiosnek główkowaty P. capitata, naturalnie rosnący w Himalajach. Gatunek ten tworzy charakterystyczne niebiesko-fioletowe płaskie kwiatostany, przypominające parasolki. Pędy i spodnia strona liści są charakterystycznie biało omączone. Innym atrakcyjnym gatunkiem kwitnącym w czerwcu i lipcu jest pierwiosnek kwiecisty P. florindae. Jego kwiaty  w kształcie zwieszających się dzwonków są kremo wożółte.

Jak uprawiać

Wymienione gatunki pierwiosnków to rośliny wilgociolubne. Najlepiej czują się nad brzegiem strumieni lub zbiorników wodnych, idealnie sprawdzają się jako rośliny strefy przejściowej. Na wilgotnych stanowiskach mogą rosnąć w pełnym słońcu, ale najbardziej odpowiadają im stanowiska lekko ocienione. W miejscach cienistych lepiej radzą sobie nawet na glebach umiarkowanie wilgotnych. Nie mają specjalnych wymagań co do odczynu gleby. Na stanowiskach naturalistycznych, z ograniczonymi do minimum zabiegami pielęgnacyjnymi, często same się obsiewają. Poza rozmnażaniem z nasion, pierwiosnki można rozmnażać przez podział lub sadzonki korzeniowe.