Mimo swej nieprzewidywalności (pojawiają się w różnych miejscach, po czym szybko znikają), a może właśnie dzięki niej, orliki to jedne z najbardziej lubianych roślin ogrodowych. Choć zanikają w drugiej połowie lata, ceni się je za delikatne kwiaty o oryginalnym kształcie, łatwość uprawy i wszechstronne zastosowanie.

Do rodzaju orlik Aquilegia należy około 70 gatunków łąkowych, leśnych lub górskich bylin pochodzących z Europy i płn. Afryki i Ameryki Płn. W Polsce naturalnie występuje jeden gatunek – orlik pospolity Aquilegia vulgaris, rosnący w widnych lasach. Gatunki typowe są rzadko uprawiane w ogrodach, wiele z nich dało jednak początek licznym wielobarwnym mieszańcom.

Wszystkie taksony rodzaju zwracają uwagę charakterystyczną budową kwiatów złożonych z barwnych działek kielicha i płatków wyciągniętych w długie ostrogi, przypominające szpony orła. Poza kwiatami dekoracyjne są również pierzasto złożone liście orlików. Ich jasna zieleń zdobi rabatę już od wczesnej wiosny. Niestety, po kwitnieniu liście zasychają, co warto wziąć pod uwagę przy planowaniu sąsiedztwa.

Odmiany uprawiane jako rośliny ozdobne osiągają około 100 cm wysokości. Kwitną na przełomie maja i czerwca, czasem do początku lipca. Wyróżnia się wśród nich dwa typy: krótko- i długoostrogowe. Pierwsza grupa to mieszańce orlika pospolitego. Mają mniejsze kwiaty o nieco stulonych działkach kielicha. Kwiaty są najczęściej jednobarwne: białe, różowe, fioletowe lub bordowe. Mogą być pojedyncze, pełne lub półpełne.

 

 

Na szczególną uwagę zasługuje odmiana 'Nora Barlow' o pełnych, ale pozbawionych ostróg kwiatach. Kwiaty typowej odmiany są biało-różowe, ale dostępne są również jej wersje w innych kolorach, np. ‘Black Barrow’ o kwiatach ciemnogranatowych. Druga grupa odmian, zaliczana do gatunku orlik mieszańcowy Aquilegia hybrida, powstała w wyniku krzyżowania wielu gatunków. Odmiany te mają kwiaty dwubarwne: duże i gwiaździsto rozłożone działki kielicha są niebieskie, fioletowe lub czerwone, a wyposażone w długie ostrogi płatki są białe lub żółte.

Oprócz tych mieszańców uprawia się tylko kilka gatunków orlika. Są to najczęściej niższe gatunki wysokogórskie, np. orlik alpejski Aquilegia alpina, błękitny Aquilegia coerulea lub wachlarzowaty Aquilegia flabellata, dorastające do 25-50 cm. Wszystkie wymienione gatunki mają kwiaty niebiesko-białe. Do wyższych gatunków należy orlik żółty Aquilegia chrysantha, osiągający 80-100 cm wysokości.

 

Rozmnażanie orlików

Orliki bardzo często same się obsiewają. Dzięki temu pojawiają się w różnych częściach ogrodu. Tak też je najłatwiej rozmnażać. Podział roślin nie zawsze się udaje. Nasiona wysiewa się wiosną, od marca do czerwca, do skrzynek lub bezpośrednio do gruntu. Nasiona kiełkują na świetle, dlatego nie należy ich przykrywać podłożem. Po wytworzeniu kilku liści właściwych siewki pikujemy do doniczek lub na rozsadniku. Jesienią sadzimy na miejsce stałe.

 

Stanowisko, gleba i towarzystwo

Orliki najlepiej czują się w półcieniu, np. na rabatach naśladujących tzw. zbiorowiska okrajkowe, czyli na brzegach nasadzeń krzewów lub drzew. W takich warunkach dłużej i obficiej kwitną, ale poradzą sobie także w cieniu lub na słońcu, o ile gleba nie jest za sucha. Najodpowiedniejsza jest dla nich gleba świeża, wilgotna i żyzna.

Powinny rosnąć na bogatych gatunkowo rabatach – tak, żeby sąsiadujące rośliny zakrywały zasychające latem liście. Dobrze czują się np. wśród paproci, naparstnic, parzydła czy funkii. Można je też wykorzystywać na kwiaty cięte do letnich bukietów. Niskie gatunki dobrze sprawdzają się w ogrodach skalnych.