Porzeczka czerwona Ribes rubrum uprawiana jest w Europie już od pięciu wieków. Nazwa gatunku jest trochę myląca, bo dzisiaj mamy do dyspozycji wiele odmian o owocach nie tylko czerwonych, ale także różowych i żółtawobiałych.

Krzew porzeczki lubi klimat łagodny i luźną, próchniczną ziemię, ale jest na tyle wytrzymały, że soczyste, aromatyczne owoce rodzi nawet w rejonach górskich do wysokości około 1400 metrów. Najwcześniejsze odmiany dojrzewają w drugiej połowie czerwca. Jeżeli dysponujemy miejscem dla wielu krzewów i starannie dobierzemy odmiany, zbiory owoców możemy przedłużyć nawet aż do sierpnia.

 

Bardzo wczesne odmiany porzeczki czerwonej kwitną już w marcu, dlatego nie nadają się do uprawy w okolicach, gdzie często zdarzają się wiosenne przymrozki. W cieplejszych regionach z dużą ilością dni słonecznych krzewy najlepiej sadzić w miejscach półcienistych, na przykład między większymi drzewami owocowymi albo przy żywopłocie. Dotyczy to przede wszystkim odmian o białych owocach, których skórka pod wpływem ostrych promieni słońca przybiera brzydką brązową barwę.

Porzeczka czarna Ribes nigrum jest gatunkiem także powszechnie uprawianym w całej Europie Środkowej. W porównaniu z innymi krzewami owocowymi wyróżnia się większym plonowaniem i dużą ilością cennych substancji odżywczych. Jej owoce zawierają na przykład trzykrotnie więcej witaminy C niż cytryna.

Wykorzystywane są przede wszystkim do przygotowywania różnych przetworów, jak na przykład soki, konfitury, dżemy, galaretki, nalewki, likiery i wina. Cenne składniki wykorzystamy najlepiej, spożywając owoce zerwane wprost z krzewu. Przeszkadzać może tylko ich mocny, nieprzyjemny aromat.

Pielęgnacja porzeczek nie jest zajęciem bardzo pracochłonnym. Dorodne owoce uzyskamy przede wszystkim z krzewów systematycznie przycinanych. Pamiętajmy, że odmiany czerwone, różowe i białe owocują na dwu-, trzyletnich pędach przewodnikach oraz jednorocznych pędach bocznych.

Sadzimy i rozmnażamy porzeczki

Porzeczki sprzedawane w pojemnikach można sadzić w ogrodzie niemal cały rok. Jednak młode rośliny ukorzenią się znacznie łatwiej i szybciej, jeśli posadzimy je w tym samym okresie, co krzewy z nagimi korzeniami, czyli jesienią, po opadnięciu liści, lub na wiosnę, przed pojawieniem się nowych przyrostów. Ważne: krzewy sadzimy trochę głębiej, niż gdy rosły w doniczkach.

Płytko korzeniące się porzeczki bardzo źle reagują na zruszanie ziemi przy odchwaszczaniu powierzchni grządki w pobliżu bryły korzeniowej. Najlepiej ziemię wokół krzewu przykryć grubą warstwą ściółki, np. kompostem. Starsze krzewy, rosnące w ogrodzie od paru lat, można łatwo rozmnażać z sadzonek pędowych.

Po zbiorze owoców z rocznych, zdrowych i nieuszkodzonych pędów odcinamy fragmenty długości około 20 cm. Po oberwaniu liści umieszczamy je w doniczce z wilgotną ziemią ogrodową, rozluźnioną dodatkiem piasku. Ukorzenione części pędów sadzimy w miejscu przeznaczonym dla nowych krzewów.   

Czarne porzeczki zawiązują najpiękniejsze owoce na pędach jednorocznych. Tuż po zbiorze owoców z krzewów obydwu gatunków wycinamy najstarsze pędy liczące 2-3 lata. Spośród najmłodszych usuwamy tylko pędy najsłabsze. Na krzewach porzeczki czerwonej wszystkie pędy boczne przycinamy na długość 1-2 centymetrów. Na porzeczkach czarnych mocno skracamy tylko ciemniejsze, dwuletnie pędy boczne, jednorocznych natomiast nie ruszamy.