Ogród ozdobny: najpiękniejsze paprocie zimozielone

Języcznik zwyczajny Asplenium scolopendrium (Phyllitis scolopendrium) to rodzima paproć objęta całkowitą ochrona gatunkową na naturalnych stanowiskach. Ma oryginalne, długie (40-60 cm), skórzaste, całobrzegie liście zebrane w lejkowate kępy. Odznaczają się lekkim połyskiem i jasnozieloną barwą oraz nieco sfalowanym brzegiem. W uprawie jest kilkanaście odmian, m.in. ‘Crispa’  silnie rosnąca, o falistej, poprzecznie karbowanej blaszce; ‘Cristata” o blaszce rozwidlonej na różnej długości; ‘Marginata o silnie postrzępionym brzegu liści. Języcznik rośnie dobrze w cienistych miejscach, na glebie próchnicznej, żyznej, wilgotnejzawierającej wapń. Rozmnaża się z zarodników, przez podział kłączy oraz przez sadzonkowanie wieloletnich nasad ogonków liściowych.

Paprotnik szczecinkozębny Polystichum setiferum charakteryzuje się kunsztownie fryzowanymi pierzastymi liśćmi długości 30-120 cm. Ogonek liściowy i oś liścia okryte są jasnobrązowymi łuskowatymi włoskami. W uprawie jest kilkanaście ciekawych odmian. Na uwagę zasługuje m.in. odmiana ‘Proliferum’ o delikatnie ażurowych i ciemnozielonych blaszkach z lekkim połyskiem. Na jej liściach wzdłuż osadki w korzystnych warunkach (w cieniu i przy wysokiej wilgotności) wyrastają młode roślinki (rozmnóżki), które można odciąć z fragmentem liścia i ukorzenić. Paprotniki są atrakcyjną ozdobą ogrodów, mogą rosnąć także pod drzewami, byleby miały zapewnioną wilgoćpróchniczne podłoże.

Paprotnik szczecinkozębny Polystichum setiferum (zdj.: Fotolia.com)


 

Kwiaty w domu: siostry poinsecji

Wilczomlecz Euphorbia należy do różnorodnej i bogatej rodziny wilczomleczowatych Euphorbiaceae, obejmujących ok. 300 rodzajów i ponad 8 tys. gatunków. Sam rodzaj wilczomlecz liczy ok. 2 tys. gatunków. Wśród nich spotyka się rośliny zielne oraz krzewydrzewa. Wiele z nich to sukulenty, nierzadko przedziwnie uformowane i znoszące najtrudniejsze warunki środowiska. Cechą wspólną rodzaju jest występowanie trującego soku mlecznego, od wieków stosowanego w medycynie ludowej. Charakterystyczna dla wilczomleczy jest też budowa kwiatostanu, zwanego cyathuim, silnie przekształconego w twory przypominające pojedyncze kwiaty.

Taki kwiatostan ma kształt kubeczka, który z reguły nie przekracza 1 cm. W tym niewielkim tworze znajduje się 5 grup męskich kwiatów, składających się tylko z 1 pręcika, oraz 1 kwiat żeński, poza nielicznymi wyjątkami składający się tylko z jednego słupka. Cyathia zebrane są w kwiatostany wyższego rzędu i otoczone przez wybarwione podsadki, czyli listki przykwiatowe. Najefektowniejsze podsadki ma najbardziej znany gatunek ozdobny – symbol Bożego Narodzenia wilczomlecz piękny (poinsecja) Euphorbia pulcherrima, zwany gwiazdą betlejemską.

 

 

Wiele wilczomleczy, zwłaszcza sukulentów, przybiera ciekawe, nieraz dziwne kształty. Mogą przypominać kuliste, bezlistne kaktusy. Mają nawet charakterystyczne dla niektórych kaktusów żebra. Przykładem może być wilczomlecz opasły Euphorbia obesa. W młodym wieku jest kulisty, w starszym przybiera kształt cylindryczny. Wilczomlecz opasły doskonale nadaje się do uprawy w doniczkach. Lubi rosnąć w pełnym słońcu, choć toleruje także lekkie zacienienie. Odznacza się dużą tolerancją w stosunku do podłoża, jeśli jest ono dobrze zdrenowane. Najlepiej rozwija się w wysokiej temperaturze latem i, co zaskakujące dla sukulenta, także wysokiej wilgotności powietrza. Zimą trzeba zapewnić mu temperaturę 10-12ºC.


 

Drzewa i krzewy: dekoracyjne gatunki świerków i jodeł

W sklepach i w punktach sprzedaży drzewekkrzewów coraz częściej można kupić inne, bardzo dekoracyjne gatunki drzewek uprawianych na plantacjach towarowych, np. świerk kłujący Picea pungens (zwłaszcza jego odmianę ‘Glauca’ o srebrnych igłach, popularnie choć błędnie nazywaną świerkiem srebrnym). Gatunek ten naturalnie rośnie w Ameryce Północnej, a w Polsce jest uprawiany jako drzewo ozdobne. Innymi świerkiem uprawianym w Polsce i czasem sprzedawanym w okresie poprzedzającym święta jest świerk serbski Picea omorica. Jest to gatunek endemiczny, naturalnie występujący na Bałkanach, w górach Tara nad rzeką Dirą.

Drzewa tego gatunku mają piękny pokrój, pędy malowniczo przewieszają się, a spodnia strona igieł jest srebrzysta. Czasami można spotkać świerk wschodni Picea orientalis o krótkich błyszczących i przylegających do gałęzi igłach. Coraz częściej można także kupić jodłę kaukaską Abies nordmaniana, jodłę jednobarwną Abies concolor oraz jodłę szlachetną Abies procera, zwłaszcza jej odmianę ‘Glauca’ o srebrno niebieskich igłach.


Ochrona roślin: kapryśne cytrusy

Żółknięcie i opadanie liści jest jednym z najczęściej spotykanych problemów w uprawie cytrusów w mieszkaniach. Brzegi liści żółkną, brązowieją, zawijają się ku dołowi i opadają. Jedną z przyczyn choroby może być nagła zmiana warunków nasłonecznienia i wilgotności, związana np. z przeniesieniem rośliny z balkonu do mieszkania lub włączeniem ogrzewania. Kolejnym czynnikiem jest niedobór składników pokarmowych, a zwłaszcza azotużelaza, nadmierne lub niedostateczne podlewanie lub za mała doniczka. Zapobieganie tej chorobie polega na zapewnieniu roślinie optymalnych warunków do wzrostu i rozwoju, nawożenie mikroelementami, zraszanie roślin wodą oraz unikanie przemoczenia bryły korzeniowej.

Cytrusy często atakowane są przez przędziorki Tetranychus spp. Na porażonych liściach pojawiają się żółtawe plamki. Z czasem liście żółkną i opadają.

Po spodzie liścia można dostrzec pomarańczowe pajączki. Do zwalczania przędziorków można zastosować preparaty wykorzystywane do ochrony kaktusów. Jeśli na spodzie liścia zauważymy podłużne zielonkawe wypustki, najprawdopodobniej rośliny są zaatakowane przez misecznika cytrusowca Coccus hesperidum. Wzrost porażonych roślin jest osłabiony, a żerowaniu miseczników towarzyszy wydzielanie lepkiej substancji, zwanej rosą miodową