Zwyczaj ścinania na święta owocowych gałązek jest zakorzeniony w tradycji wielu krajów europejskich, a jego początki sięgają setek lat wstecz. Ścinanie gałązek owocowych wywodzi się wprost z obchodów dawnego święta kawalerów, nazywanego Katarzynkami, obchodzonego 25 października i dziś całkowicie wypartego przez przypadające kilka dni później Andrzejki, czyli wieczór panien.

Według przekazów w wigilię św. Katarzyny młodzieńcy ścinali gałązki wiśni lub czereśni i wkładali je do wazonu, by zakwitły na Boże Narodzenie. Miała to być zapowiedź szybkiego ślubu i szczęśliwego małżeństwa.

Z czasem ten sposób wróżenia przyjął się także wśród panien, a sama symbolika zaczęła nabierać bardziej uniwersalnego znaczenia, odwołując się do szczęścia rodzinnego, pomyślności w nadchodzącym roku, urodzajnych plonów.

 

 

Obecnie zwyczaj ścinania gałązek przetrwał już tylko regionalnie, ponadto różnie się go obchodzi. Echa pradawnych katarzynkowych wróżb pobrzmiewają do dziś jeszcze na terenach Ukrainy, Białorusi i Czech. W Niemczech gałązki ścina się w dzień św. Barbary, czyli 4 grudnia.

Tradycyjnie do wazonu wstawia się pędy wiśni lub czereśni, doskonale nadają się do tego także pędy jabłoni, śliwy, forsycji, brzozy, orzecha laskowego, a nawet kasztanowca. Po ścięciu gałązki wstawiamy do ciepłej wody i przetrzymujemy w jasnym pomieszczeniu.

Ważne, aby woda była codziennie wymieniana, a miejsce nie było za ciepłe i zbyt suche (takie warunki panują np. przy kominku), bo wówczas gałązki zasychają. Od czasu do czasu można je zrosić wodą.

Bez jemioły roczek goły

Jemiole od dawien dawna przypisywano szczególne znaczenie. Wierzono między innymi, że przynosi domownikom szczęście i bogactwo, a odpędza nieszczęścia i złe duchy.

Z Anglii pochodzi zwyczaj całowania się pod jemiołą, co ma gwarantować szczęście w związku. Tradycyjnie gałązka jemioły powinna być zawieszona nad wigilijnym stołem, w kuchni i nad drzwiami wejściowymi.

Jemiołę powinno się zatrzymać do następnych świąt, aby szczęście nie opuszczało domowników przez cały rok. Gatunkiem występującym w Polsce jest jemioła pospolita Viscum album. Żyje przede wszystkim na drzewach liściastych, najczęściej i najliczniej porasta topole i brzozy. Rodzi białe okrągłe nibyjagody w grupach po 2-3 szt.