Warto wiedzieć, że czosnek jest jednym z najczęściej uprawianych warzyw i to na całym świecie. Ceniona za walory przyprawowe i lecznicze roślina wywołuje często skrajnie nieprzychylne reakcje ze względu na swój zapach. U nas najczęściej wykorzystywane są różne odmiany czosnku pospolitego Allium sativum rodzące podziemne cebule (główki) złożone z ząbków.

Czosnek uprawiany jest na świecie od około 5 tysięcy lat. Bardzo starą europejską formą jest rokambuł, czyli czosnek wężowy, Allium sativum var. ophioscorodon. Roślina wypuszcza długie pędy zakończone kwiatostanem wypełnionym cebulkami powietrznymi i nielicznymi, najczęściej bezpłodnymi kwiatami. 

Starsze odmiany czosnku pospolitego można poznać po krótszych pędach kwiatowych. Nowe formy nie wytwarzają kwiatów. Hodowcy zadbali o to, aby rośliny wszystkie siły przeznaczyły na rozwój cebul. Uprawiane w europejskich regionach odmiany czosnku różnią się nie tylko barwą łupin oraz smakiem, ale także rozmiarem cebul, wielkością i liczbą pojedynczych ząbków oraz cebulek powietrznych. 

 

 

Jak uprawiać czosnek?

Uprawę czosnku rozpoczynamy najczęściej od sadzenia pojedynczych ząbków tworzących główkę. Można też sadzić cebulki z kwiatostanów. Wyrastające z nich rośliny są mniej podatne na choroby, gdyż znajdujące się w ziemi szkodliwe drobnoustroje nie mogą zakazić cebulek powietrznych. Tak uzyskane główki są okrągłe i najczęściej dorodne, ale niepodzielone. Dopiero w drugim roku uprawy rozrastają się w duże cebule złożone z wielu ząbków. Dojrzałe cebulki powietrzne sadzimy jesienią lub wczesną wiosną mniej więcej co 3 cm. W czerwcu cebule wykopujemy i do jesiennego sadzenia trzymamy w miejscu ciepłym, zacienionym i przewiewnym.

Ciekawym gatunkiem jest czosnek bulwiasty Allium tuberosum. Jego odmiany ogrodowe wysiewa się na grządce podobnie jak szczypiorek lub sadzi w doniczkach. Płaskie liście można obrywać na bieżąco, ścięte zupełnie tuż nad ziemią także łatwo odrastają. W pierwszym roku młode rośliny rozwijają się dosyć wolno. W następnym sezonie czosnek bulwiasty rośnie mocno, w zależności od odmiany zdobi się w białe, czerwone lub fioletowe kwiaty.

Czosnek od wieków uważany jest za ważną roślinę leczniczą. Wiadomo, że wstrzymuje rozwój chorobotwórczych bakterii i wirusów, a także obniża ciśnienie krwi. Mały ząbek zawiera cenne dla naszego zdrowia substancje chemiczne, olejki eteryczne, sole mineralne oraz mikroelementy. Największą wartość ma czosnek surowy.

 

Czosnek

Nazwa botaniczna: Allium 

Uprawa: jesienią lub na wiosnę sadzimy pojedyncze ząbki lub małe cebulki powietrzne; najlepsza jest ziemia piaszczysto-gliniasta i sucha, nasłoneczniona 

Pielęgnacja: motyczenie 2-3 razy w okresie wegetacji, regularne pielenie zwłaszcza na początku wzrostu 

Nawożenie: 3-5 l/m2 kompostu przed sadzeniem, dodatkowo w maju 25g/m2 nawozu granulowanego

Zbiór: od połowy (końca) lipca 

 

Kiedy i jak sadzić

Najlepszym okresem na sadzenie czosnku we własnym ogrodzie jest wrzesień, najpóźniej początek października. W okolicach o mniej sprzyjającym klimacie wybrane odmiany, jak np. ‘Cyryl’ i ‘Janus’, sadzi się raczej na wiosnę. Cebule z wiosennego sadzenia dojrzewają później o ok. 4 tygodnie i są najczęściej mniejsze od jesiennych. Jednak czosnek wiosenny przechowuje się lepiej niż sadzony jesienią. Ząbki lekko wciskamy w ziemię w odstępach 10 cm na głębokość ok. 5 cm piętką do dołu, a na koniec przykrywamy je ziemią.