Autorką tekstu jest mgr inż. Barbara Bogacz

Prawoślaz Althaea, zwany popularnie malwą, jako rodzaj występuje w Europie Środkowej i Wschodniej oraz w krajach śródziemnomorskich. Należy do rodziny ślazowatych Malvaceae.  

Przedstawicieli tej rodziny (prawoślaz lekarski, ślaz zaniedbany i dziki, ślazówka turyngska) często spotykamy na łąkach, trawnikach i w rowach, nie zawsze zdając sobie sprawę z tego, że są spokrewnieni ze znaną wszystkim malwą ogrodow. Ta z kolei jest mieszańcem wielogatunkowym z przewagą gatunków chińskich i syberyjskich Althaea roseaAlthaea ficifolia. Ciekawostką jest również to, że do tej samej rodziny należy znana bawełna. 

Malwa ogrodowa jest silnie związana z krajobrazem dawnej polskiej wsi. Znane są obrazy dziewiętnastowiecznych malarzy, przedstawiające urokliwe widoki chat krytych strzechą z wszędobylskimi strzelistymi malwami na pierwszym planie. Ich niezwykle barwne kwiaty są wyraźnie widoczne na białym tle ścian.

 

Uprawa malw wcale nie musi ograniczać się do ogródków wiejskich. Te urocze rośliny można sadzić również w miastach. Najważniejsze, aby miały stanowisko osłonięte od wiatru, zasobne i przepuszczalne podłoże (piaszczysto-gliniaste) o pH 6-7 oraz dużo słońca.

Sadzenie i pielęgnacja malw

O sadzonki możemy postarać się sami. Zakupione nasiona wysiewa się w czerwcu i lipcu do inspektu, na rozsadnik lub do skrzynek, najlepiej dość rzadko, wówczas nie będzie potrzebne pikowanie. Gdy siewki wytworzą 2-3 liście, możemy je od razu przesadzić z dużą bryłą korzeniową na miejsce stałe w ogrodzie, najlepiej w odległości 40-50 centymetrów.

Malwa ma mocny palowy korzeń i późniejsze przesadzanie nie jest wskazane. Jest uważana za roślinę dwuletnią i w uprawie tak się ją traktuje. W roku wysiania pojawiają się tylko szerokie liście, a w roku następnym roślina wypuszcza wysoki pęd kwiatostanowy. Dorasta do 2 metrów (a nawet i więcej) i często wymaga podparcia, bo przy silnych wiatrach łodygi wylegają lub wręcz się łamią.

Czasem bywa i tak, że roślina odnawia się przez kilka lat, ale wówczas słabiej kwitnie. Malwa rozsiewa się bardzo łatwo, wędrując po ogrodzie i ukazując się w najmniej przez nas oczekiwanych miejscach. Łatwo się krzyżuje, więc możemy doczekać się zupełnie nowych odmian z własnej hodowli.

Malwy można wykorzystywać na różne sposoby, sadząc je nie tylko pod ścianą domu, ale także wzdłuż płotu i żywopłotu czy na trawniku w grupie. Należy również pamiętać o tym, aby prawoślazy, ze względu na swe okazałe kształty, nie zasłaniały słońca towarzyszącym im roślinom.

Podział odmian malw

W zależności od siły wzrostu i budowy kwiatów, hodowcy podzielili odmiany malwy na:

• ‘Compacta’ – charakteryzujące się bardzo silnym wzrostem (do 3 metrów wysokości) i kwiatami pełnymi o zewnętrznych działkach dłuższych niż wewnętrzne, tworzących rodzaj kryzy,

• ‘Chatera’ – podobne do poprzednich, mniejsze (do 1,8 metra), tworzą bardzo gęste i zwarte kwiatostany,

• ‘Szkockie’ – kwiaty pełne, bardzo duże, o płatkach jednakowej długości i wzroście do 2,2 metra,

• ‘Fimbriata flore pleno’ – kwiaty półpełne lub pełne, dość rzadko osadzone na łodydze, charakteryzujące się postrzępionymi lub powycinanymi płatkami.

Odmiany malwy różnią się między sobą nie tylko budową, ale i kolorem kwiatów: od białych, poprzez żółtozielone, różowe i czerwone, do prawie czarnych.

Prawoślazy, poza ich niewątpliwą urodą, od dawna znane i cenione są medycynie. Zawierają śluzy (mieszanina wielocukrów), asparaginę i pektyny, czyli substancje wykorzystywane w leczeniu kaszlu i w chorobach układu pokarmowego.

Ponadto barwniki pozyskiwane z ciemnych odmian wykorzystuje się w przemyśle spożywczym do barwienia i poprawiania koloru win. Malwa stosowana jest także jako dodatek smakowy do herbatek ziołowych. Wyróżnia się bardzo delikatnym smakiem i łagodnym zapachem.