Gdy ogród szykuje się do zimowego snu, ciemierniki budzą się do życia. Te odporne na mróz rośliny kwitną bowiem, w zależności od odmiany, od listopada do kwietnia. Z tego powodu w niektórych publikacjach nazywa się je „różami zimy”.

Stanowisko i podłoże dla ciemierników

Moje ciemierniki mają stałe miejsce pod śliwą wiśniową i tamaryszkiem, którego sięgające ziemi gałązki osłaniają je przed wiatrem. Jednocześnie pozbawiony liści krzew bez problemu przepuszcza światło słoneczne. Właśnie dlatego radzę sadzić ciemierniki pod drzewami i krzewami liściastymi, a nie wśród iglaków. Za tym stanowiskiem przemawia również fakt, iż byliny te lubią glebę wapienną,
a iglaki z reguły kwaśną. Piszę o tym, bo wędrówka po ogrodzie im nie służy. Wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne korzenie źle znoszą przesadzanie, co powoduje opóźnienie kwitnienia. Poza ziemią żyzną, wapienną ciemierniki tolerują też glebę lekko gliniastą, ale przepuszczalną. Wdzięczne będą za drenaż, próchnicę lub kompost.

Podlewanie i zasilanie ciemierników

Aby ciemierniki zawiązały dużo pączków kwiatowych, potrzebują latem wilgoci. Susza im nie sprzyja. W bezdeszczowych okresach należy więc systematycznie je podlewać. Raz do roku zasilam swoje ulubienice Azofoską, a jesienią rozkładam wokół nich kompost albo obornik w granulkach.

Polecane odmiany ciermierników

Najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem uprawianym w naszych ogrodach jest ciemiernik biały Helleborus niger. Ma śnieżnobiałe kwiaty i czarne korzenie. Kwitnie w zależności od aury – od późnej jesieni aż do kwietnia. Bardzo wczesną wiosną zakwita ciemiernik wschodni Helleborus orientalis. Jego kwiaty są w różnych odcieniach różu i bieli. Wyrastają na pędach bezpośrednio z karpy korzeniowej. Jasnozielone kwiaty ciemiernika cuchnącego Helleborus foetidus rozwijają się od lutego do czerwca, dorastają nawet do 0,5 m wysokości i są dekoracyjne do czasu dojrzewania nasion. Swą nazwę gatunek ten zawdzięcza ostro pachnącym korzeniom. Kolejny ciekawy egzemplarz w mojej kolekcji to ciemiernik korsykański Helleborus argutifolius. Jego wyjątkowe żółto-zielone kwiaty pojawiają się od lutego do kwietnia. Podobnie jak u ciemiernika cuchnącego umiejscowione są na końcach ulistnionych pędów.

Rozmnażanie ciemierników

Najlepszym sposobem rozmnażania ciemierników jest podział rozrośniętych karp. Dobry termin to maj i czerwiec – tuż po kwitnieniu. Nowe rośliny powinny mieć 3–5 listków i trzeba im zapewnić stale wilgotną glebę. Ciemierniki można również otrzymywać z nasion, ale wtedy nie ma gwarancji, że powtórzą cechy rośliny matecznej. Nasiona, zebrane w maju lub w czerwcu, od razu należy wysiać, bo szybko tracą zdolność kiełkowania. Na kwiaty będziemy musieli poczekać dłużej niż przy rozmnażaniu przez podział, bo nawet do 3 lat. Chociaż ciemierniki nie boją się niskich temperatur, to duży mróz, szczególnie w bezśnieżną zimę, może uszkodzić liście i pędy kwiatowe. W takiej sytuacji należy zapewnić im stosowne okrycie.


Anna Witkowska

 Pielęgnacja ciemierników


Jeśli ciemierniki rosną na stanowiskach cienistych, dobrze jest w czasie ukazania się pąków oberwać parę starych liści. W ten sposób dopuścimy do kwiatów światło słoneczne. Ale uwaga! Wszelkie prace pielęgnacyjne należy wykonywać w rękawiczkach, bowiem wszystkie części tych roślin są trujące i mogą podrażnić skórę dłoni.