Pędy roślin rzadko rosną zgodnie z naszymi wyobrażeniami i życzeniami. Ale i na to jest sposób. Już w XVII wieku ogrodnicy wymyślili przywiązywanie gałęzi drzew owocowych do specjalnych rusztowań, aby w ten sposób kierować ich rozwojem. I tak, spętane i odpowiednio przycinane drzewa nie rosły w górę, ale tylko na szerokość, co znacznie ułatwiało zbiór owoców. Metoda szpalerowa rozwinięta właściwie dla sadów, szybko objęła także rośliny ozdobne, np. róże.
Drzewa, których korony przez cięcia otrzymują kształty skrzynkowe, zasadniczo nie są roślinami szpalerowymi (prowadzenie bez rusztowań), ale wyglądają bardzo podobnie i mają również długą tradycję. W często nawiedzanych przez wiatry nadmorskich okolicach północnych Niemiec i Holandii drzewa o formowanych koronach od dawna są zielonymi murami chroniącymi domy przed wybrykami natury. Także w niektórych wielkich ogrodach i parkach można spotkać aleje z drzewami o symetrycznie przyciętymi koronami połączonymi w jeden długi szpaler.
Drzewa przycinane pasują nie tylko do założeń tradycyjnych. W nowoczesnych ogrodach surowe, proste kształty doskonale wpisują się w geometryczne, proste formy aranżacji. Ich symetryczna budowa sprawia, że wyglądają efektowniej niż zwykłe żywopłoty formowane. Szpalery idealnie nadają się do dzielenia ogrodu na odrębne części, a także na ścianki osłaniające na granicy działki. Towarzyszyć im mogą inne formowane elementy, np. niskie żywopłoty z bukszpanu lub cisu.
Szpaler z drzew owocowych
Szpaler ma jeszcze inną zaletę: potrzebuje niewiele miejsca. Szereg drzewek owocowych przy ścianie zajmuje wolną, niewykorzystywaną powierzchnię. Grabowemu szpalerowi na granicy ogrodu wystarczy pas szerokości pół metra.
Oprócz lipy i grabu na szpalery nadają się także inne drzewa. Mogą to być klon polny, buk czerwony, ambrowiec i jabłoń ozdobna. Platany przydatne są przede wszystkim do tworzenia szpalerów poziomych w formie chroniących przed słońcem daszków i parasoli. Jako zadaszenia można prowadzić także korony morwy i złotokapu.
Szpalery drzew owocowych sadźmy przy ścianie południowej magazynującej ciepło słoneczne. W takich warunkach owoce ciepłolubnych grusz, brzoskwiń, winorośli dojrzewają szybciej, są smaczniejsze i aromatyczniejsze. Ładnie wyglądają też niskie rzędy szpalerowych drzewek okalające ogród użytkowy.
Prowadzenie roślin w szpalerze wymaga przede wszystkim cierpliwości. Przez wiele lat pędy należy przywiązywać i regularnie przycinać. Na początku problemem może być znalezienie wartościowych sadzonek w przystępnej cenie. Jest to często trudniejsze niż kupno zwykłych roślin żywopłotowych. Także pielęgnacja szpaleru jest bardziej czasochłonna, ale trud się opłaci. Stopniowo, z roku na rok, drzewka będą piękniejsze i staną się atrakcją ogrodu.
Komentarze