Autorem tekstu jest mgr inż. Leszek Kośny

Szpeciele są najmniejszymi roztoczami (od 0,08 do 0,30 mm), dlatego ich obecność na roślinie określamy początkowo na podstawie uszkodzeń. Aby przyjrzeć się dokładniej szkodnikom, trzeba sięgnąć po mikroskop. Szpeciele mają charakterystyczny wydłużony (robakowaty) kształt i dwie pary 6-członowych odnóży. W Polsce stwierdzono dotychczas ponad 120 gatunków tych powszechnie występujących roztoczy.

Na skutek żerowania szpecieli powstają różne formy odbarwień liści, plamy, srebrzenia i pilśnie, a także pęcznienie pąków oraz wyrośla na pędach i liściach. Przyczyną takich zmian jest toksyczne działanie śliny wprowadzanej do tkanek rośliny w czasie żerowania roztoczy.

 

 

Ślina zawiera substancje, które mają wpływ na zmiany poziomu regulatorów wzrostu w roślinie. Szpeciele są wyłącznie fitofagami, czyli organizmami roślinożernymi. Często żyją i rozwijają się tylko na jednym gatunku rośliny, a to w połączeniu ze specyficznymi objawami żerowania jest niezwykle pomocne w określeniu gatunku szkodnika. 

Żerowanie szpecieli sprawia, że liście są zdeformowane i przebarwione, co prowadzi do przedwczesnego ich opadania. Roślina jest słabsza, podatniejsza na choroby i ataki innych szkodników, źle znosi również okres zimowy. Szpeciele są także wektorami wirusów roślinnych, przenoszą mykoplazmy, bakterie i grzyby chorobotwórcze.

W cyklu rozwojowym szpecieli w trakcie sezonu wegetacyjnego wyróżniamy następujące stadia: jajo, dwie postaci nimfy i osobnik dorosły. Liczba pokoleń w roku jest zmienna i zależy od gatunku szpeciela. U szpecieli występują żyworodność i partenogeneza, co pozwala im namnażać się w olbrzymich ilościach w stosunkowo krótkim czasie.  

Naturalne sposoby walki ze szkodnikami! 

Zwracajmy uwagę na zdrowotność materiału roślinnego, który kupujemy do nasadzeń w naszym ogrodzie. Mimo naszej ostrożności z czasem mogą pojawić się na roślinach szpeciele, bo szkodniki te przenoszone są przez wiatr i owady. Dobrym terminem do zwalczania szpecieli jest wiosna. Zimującym stadium są najczęściej samice, ukryte w szczelinach kory lub w pąkach.

Na przełomie kwietnia i maja roztocza opuszczają swoje zimowe kryjówki i przechodzą na młode listki. Niestety, wiele pestycydów, w tym głównie akarycydy, które do niedawna były stosowane w zwalczaniu szpecieli, dziś nie jest już zarejestrowanych do tych zabiegów.