Swą nazwę magnolie zawdzięczają Karolowi Linneuszowi, który ochrzcił je tak na cześć francuskiego botanika Pierre’a Magnola, dyrektora ogrodu botanicznego w Montpellier. Naturalnie występują na półkuli północnej, gdzie rosną w dwóch miejscach: w atlantyckiej części Ameryki Północnej oraz na Dalekim Wschodzie – w Chinach, Japonii i na Filipinach. W Polsce pierwsze wzmianki o uprawie magnolii pochodzą z początku XIX wieku, z katalogów Warszawskiego Ogrodu Botanicznego. Hrabia Stanisław Wodzicki sprowadził do swojego słynnego arboretum w Niedźwiedziu w latach 1818–1833 około 14 gatunków. Obecnie w Polsce magnolie uprawiane są dość powszechnie, ponieważ na dość dużą skalę rozwinęła się ich produkcja szkółkarska. Ozdobą magnolii są ich piękne, oryginalne kwiaty pojawiające się już wczesną wiosną, u niektórych gatunków także latem. Kwiaty są pojedyncze, umieszczone na wierzchołkach krótkopędów, mają po 6 płatków ułożonych w 3 okółkach po 2 międzylegle. Płatki nazywają się tepalami. Cechuje je bogactwo barw zapachów i kształtów. Dzięki zjawisku nazywanego petalodią liczba płatków może być większa, a dodatkowe płatki rozwijają się z zawiązków pręcików osadzonych w dolnej części kwiatu. Na tej podstawie uważa się, że magnolie pod względem rozwoju rodowego są roślinami bardzo starymi, rosły bowiem na ziemi blisko 100 milionów lat temu. I właściwie w takiej samej formie istnieją do dzisiaj. Do rodzaju magnolia należy około 80 gatunków drzew i krzewów, które reprezentowane są przez liczne odmiany. W Polsce w ogrodach uprawia się liczne gatunki i odmiany, które tworzone są dzięki hodowli, dając rozmaite mieszańce i odmiany.

MAGNOLIA JAPOŃSKA w stanie naturalnym występuje w Japonii i w Korei Płd., gdzie dorasta do 25 m. W Polsce tworzy drzewa do 10 m, o nisko osadzonej, szeroko rozłożystej koronie. Ma białe kwiaty z różowymi prążkami na zewnętrznej stronie, słabo pachnące, zbudowane z 6–9 płatków, które rozwijają się na przełomie kwietnia i maja przed rozwojem liści. Liście są odwrotnie jajowate, dł. 5–15 cm, na wierzchołku krótko zaostrzone. W uprawie znajduje się jej odmiana północna ‘Borealis’, która rośnie silniej i ma bardziej zwarty pokrój. Uważana jest w Europie za najbardziej odporną na mróz. Rozmnażana przez wysiew nasion, kwitnie po 10–15 latach. Siewki są wykorzystywane jako podkładki do szczepienia innych gatunków magnolii.

MAGNOLIA GWIAŹDZISTA naturalnie występuje w Japonii. Tworzy rozgałęzione krzewy lub małe drzewa wys. 2–4 m. Młode pędy pokryte są włoskami, a po uszkodzeniu pachną intensywnie żywicą. Kwiaty średnicy 8 cm zbudowane są z 12–33 płatków, które początkowo są szeroko rozstawione na kształt gwiazdy, a później odchylają się do tyłu. Kwitnie obficie na przełomie marca i kwietnia. Rośliny otrzymane z nasion kwitną później. Niestety, pąki kwiatowe i kwiaty dość często uszkadzane są przez wiosenne przymrozki. Ze względu na małe rozmiary nadaje się do uprawy w niewielkich ogrodach.

MAGNOLIA LOEBNERA jest mieszańcem magnolii japońskiej i gwieździstej. Tworzy małe drzewa lub wysokie krzewy o piramidalnej koronie. Ma białe lub bladoróżowe kwiaty, złożone z 11–16 płatków.

MAGNOLIA WIERZBOLISTNA w stanie naturalnym występuje w Japonii, gdzie rośnie w górach na wysokości 600–1000 m n.p.m. Tworzy drzewa wys. 10 m o zwartej, stożkowatej koronie. Liście ma lancetowate do wąsko eliptycznych, a kwiaty złożone z 6, czasami 9 płatków rozwijających się w kwietniu razem z liśćmi. Spóźnione przymrozki wiosenne dość często uszkadzają jej kwiaty.

MAGNOLIA SOULANGE’a powstała w wyniku spontanicznej krzyżówki magnolii nagiej z magnolią purpurową. Ma bardzo duże kwiaty, początkowo kształtu kielichowatego, a później rozszerzające się. Zbudowane są z 9 płatków wewnątrz białych, a na zewnątrz zaróżowionych do purpurowych. W Polsce tworzy duże krzewy wys. 4 m lub drzewa 10--12 m. Zachowały się liczne stare okazy na zachodzie kraju, które dobrze zimują.

ODMIANY HODOWLI AMERYKAŃSKIEJ pojawiły się w produkcji szkółkarskiej w latach 90. ubiegłego stulecia. Powstały w wyniku krzyżowania magnolii purpurowej ‘Nigra’ z magnolią gwieździstą ‘Rosea’. Charakteryzują się one krzaczastym wzrostem i osiągają wysokości 2–3 m, a szerokość 3 m. Nadają się do uprawy w małych ogrodach.

 

JAK I GDZIE SADZIĆ MAGNOLIE?

Sadzimy je na stanowiskach słonecznych, ciepłych i osłoniętych od wiatrów. Ładnie prezentują się posadzone pojedynczo w miejscach wyeksponowanych, reprezentacyjnych, gdyż podczas kwitnienia wyglądają po prostu zjawiskowo. Jako osłony przeciwwietrzne dla magnolii można wykorzystać inne grupy drzew i krzewów. Magnolie powinny być sadzone na glebie żyznej, próchnicznej, głębokiej i przepuszczalnej, o odczynie kwaśnym. Przed posadzeniem dobrze jest dodać do gleby torfu wysokiego oraz kompostu z dodatkiem nawozów mineralnych. Można też zastosować inne materiały, ale tylko takie, które nie odkwaszają gleby. Magnolie nie lubią gleb zwięzłych i podmokłych.

Jeśli chcemy posadzić drzewko magnolii, wybierajmy rośliny produkowane w pojemnikach. Wówczas możemy je sadzić od kwietnia do końca lata, aby rośliny mogły się dobrze ukorzenić przed nadejściem mrozów. Krzewy sadzimy tak głęboko, jak rosły w pojemniku, obsypując korzenie pulchną ziemią. Przed posadzeniem nie rozluźniamy systemu korzeniowego, a po posadzeniu nie dociskamy zbyt mocno. Na końcu roślinę podlewamy. Uwaga – młode magnolie trzeba podlewać do końca lipca.

 

JAK PIELĘGNOWAĆ KRZEWY MAGNOLII?

Magnolie tworzą płytki system korzeniowy, dlatego gleby pod nimi się nie przekopuje, lecz ściółkuje, najlepiej sosnową korą, liśćmi dębowymi i bukowymi, igliwiem sosnowym lub torfem wysokim. To bardzo ważne, bo ściółka chroni glebę przed wysychaniem i wahaniami temperatury. Magnolie należy zasilać od końca marca do końca czerwca nawozami wieloskładnikowymi. Dobre są również nawozy o spowolnionym działaniu, najlepiej czteromiesięczne, niezawierające wapnia. Magnolii raczej nie przycinamy, gdyż ten zabieg im szkodzi, przyczyniając się do osłabienia kwitnienia. Wycina się tylko chore albo uschnięte pędy lub gałęzie.

Zabezpieczanie przed przemarznięciem polega na pokryciu gleby ściółką lub gałęziami drzew iglastych grubości 30–40 cm, ponieważ na przemarzanie szczególnie wrażliwe są korzenie. U młodych okazów część nadziemną przez kilka kolejnych zim należy chronić osłonami – chochołami ze słomy lub włókniny, ewentualnie gałęziami drzew iglastych.