Niezwykle trudną sztuką jest dokonanie prawidłowego wyboru wśród setek istniejących odmian drzew owocowych. Zanim zdecydujemy się na jakąkolwiek z nich, powinniśmy dokładnie rozpoznać warunki, w których rośliny te będą rosnąć przez wiele lat.

Zasadniczym czynnikiem decydującym o podstawowych założeniach uprawy sadowniczej jest wielkość powierzchni, jaką dysponujemy. Dla wysokopiennego drzewa tradycyjnej odmiany należy przewidzieć obszar o średnicy do 10 m. Znaczących plonów owoców można się spodziewać dopiero po siedmiu, ośmiu latach. Jednak w następnych latach drzewo będzie owocować niezawodnie i obficie.

Mniej okazałe drzewko o wąskiej koronie wrzecionowej może rosnąć nawet w niedużym ogrodzie domu szeregowego. Owocuje już w drugim roku, ale plony nigdy nie będą ogromne. Wysokość drzewek umożliwia wykonywanie wszelkich prac pielęgnacyjnych nawet wprost z ziemi. Pośrednim rozwiązaniem są tworzące ładne korony drzewka o krótszym pniu długości około
1 metra, którym wystarczy powierzchnia 4-6 m².

Jeśli spodoba się nam stara odmiana, sprawdźmy w szkółce, czy jest jej skromniejsza forma o małej koronie. Pamiętajmy także, że wyhodowano wiele nowych odmian do uprawy na plantacjach sadowniczych, które będą źle rosnąć w ogrodzie naturalnym czy w naśladującym dawne wzory sadzie porośniętym trawą.

Intensywność zabiegów pielęgnacyjnych zależy przede wszystkim od odporności drzewa na choroby i ataki szkodników. Dużą odpornością odznaczają się zarówno odmiany znane od  końca XIX w., jak i wyhodowane w ostatnich dziesięcioleciach. Takie zalety ma np. ‘Topaz’, jedna z nowych odmian jabłoni. Nowa czereśnia ‘Lapins’ jest odmianą zdrową i silną. Ma jeszcze jeden istotny walor: jest samopylna i rodzi dużo owoców nawet wtedy, gdy w  pobliżu nie ma partnera zapylającego jej kwiaty. 

 

Palikowane małych drzewek owocowych

 

Przy wyborze odmiany ważny jest również sposób wykorzystania owoców. Jeżeli zależy nam przede wszystkim na soczystych jabłkach zjadanych pod koniec lata niemal prosto z drzewa, wybierajmy nowe odmiany ‘Piros’ lub ‘Rubin’, a nie od dawna znaną ‘Landsberską’ czy ‘Szarą Renetę’.

Wiele starych odmian jabłoni ma owoce nadające się do długiego przechowywania, na przetwory i do wypieków. W podobny sposób różnią się odmiany gruszy, śliwy, wiśni i innych drzew owocowych, ale warto pamiętać o tym, że konkretne cechy nie świadczą o tym, czy odmiana jest stara, czy nowa. Z wielu względów, także dla zachowania ginących odmian, już pod koniec XX w. rozpoczęto poszukiwania dawnych form drzew owocowych.